Tetqiqat
14-10-04, 12:55
Qedimqi quruqluq MU
(Haji qutluq qadirining Bar ikenmen yadingda dunya namliq kitabidin qisqartip élindi)
Kirish söz
Méning bu esirimning barliq ilmi matériyalliri ikki xil qedimki tablichklarning terjimisi(menisini yéshish o.t ) asasida yézilghan. Uning biri men uzun yillar burun hindistanda tapqan << nakal tablichkisi>>, yene biri bolsa ulyam nivén Méksikida tapqan zor miqdardiki (2500 din artuq nusxa) tash tablichkilardin ibaret.
Her ikki xil tablichkilar ortaq menbege ige. Sevebi, ulardiki üzündiler WU ning muqeddes ilham yazmiliridin élinghan.
Nakal tablichkiliri naglarning simvolliri we belgiliri bilen yézilghan bolup, riwayet qilinishiche, ular insanlarning eng qedimki vetende ijad qilinip, aldi bilen Bérmida andin (texminen 15ming yil burun) hindistangha yötkelgen .
<<méksika tablichkiliri>> ning qeyerde ijad qilinghanliqi hazirghiche éniq emes. Ular shimal yaki Uyghurche simwol ve belgiler bilen yézilghan. Biraq, her ikkila tablichkilar insanlarning eng qedimki wetini MU ning muqeddes élipbesi asasida yézilghan. Ular Méksikida ijad qiln’ghanmu yaki insanlarning qedimki wetinide ijad qilinghanmu (andin Méksikigha yötkep apirilghanmu) buninggha bir néme déyelmeymen. Emma ayrim tablichkilarning mezmunidin qarighanda, ulardin yézilghanliqigha 12 ming yildin artuq bolghan, bezi méksika tablichkilirida MU heqqide yézilghan bir nechche hékmetlik sözlerni bayqidim.
Kitabimda otturigha qoyulghan pakitlarning ishenchilik ikenlikini ispatlash üchün uzun yillar tejribe- tetqiqat élip bardim. Bu eser méning yérim esirge yéqin waqt tekshürüp -tetqiq qilishimning netijisi bolup uningda eng qedimki ve eng qiziqarliq nakal tablichkilirida bayqighan nersilirimning hemmisi toluq bayan qilinghan. Men téxi hazirghiche ularda birer xataliqning barliqini tapalmidim.
Xuddi nakal tablichkilirigha oxshashla, méksika tablichkilirimu qandaqtur bir zamanlarda yer sharida nurghun jehetlerde bizdin üstün qoyidighan qedimki medeniyetning mevjut bolghanliqigha gumanlinishim üchün asas qaldurmidi. Bashqa qedimki yéziqlar bilen birleshturup qarighanda, bu tablichkilar hindistan, Babilun, Périssiye, misir we yukatan medeniyetlirining ötken zamandiki büyük medeniyetning peqet bir parche uchqunidinla ibaret ikenlikini ispatlaydu.
Yoqalghan quruqluq
Insanlarning qedimki wetini-MU ning halaket tarixi heqiqetenmu ghelite bir weqe. Buningdin bir nechche on yil burun, alimlar burun tinch okyanda bir chong quruqluqning mewjut bolghanliqi, kéyinche issiz ghayib bolghanliqigha guman qilishqanidi. Biraq, yéqinda heqiqetenmu mushundaq bir zéminning bolghanliqini ispatlaydighan melum ispatlar tépildi. Bu ispatlar bir nechche türge bölünidu.
Birinchidin, bashta éytip ötkinimdek hindistanning bir ibadetxanisida muqeddes tablichkilirimu tapqandin kéyin rahib alimning yardimi bilen menisini yeshkenidim. Bu
Bu tablichkilar MU ning mewjut bolghanliqini ispatlaydighan deslepki ispatlar bolupla qalmastin, belki méning pütün yer sharini aylinip yene bashqa ispatlarni izdishimning bashlinish nuqtisi boldi. Tablichkilarda nakallarning öz wetini bolghan ténich okyanning otturisigha jaylashqan zémindin ayrilghanliqi bayan qilinghan, uningdin bashqa, ularda yene, insanlarning yaritilishi we ularning bu zéminda peyda bolushi teswirlengen. Kéyinchirek misir, hindistan we maya dölitide yézilghan ispatlarda MU dölitining yer tewresh sewebidin weyran bolghanliqi we ot déngizigha gherq bolghanliqi teswirlengen. Bu döletning zémini tinch okyan astigha ghayib bolghan bolup, burun qudretlik, medeniyet güllen’gen yerde hazir déngiz dolquni mewj urmaqta .
Ikkinchidin , MU ning mewjut bolghanliqi heqqidiki deliller hindi eposi <<ramayana>> qatarliq klassik eserlerni özichige alghan qedimki tékistlerdimu uchraydu. Ramayana éposni ayodfi ibadetxanisining bash rahibi naradining éytip bérishi bilen öz zamanisining danishmini we tarixchisi walimiki ézip qaldurghan. Éposning bir jayida walimiki nakallarni(polkownik chirchiward<<chirma>>dep pütkül hindi- chinini közde tutqan ) <<bérmigha sherqtiki öliri tughulghan memlikettin kelgen>>, yeni ténich okyan tereptin kelgen déyilgen. Hazir béritaniye muzéyida saqliniwatqan <<troan qedimki qolyazmisi>> muqeddes tablichkilar we walimiki iposlar (riwayetlerning rastliqini ispatlaydighan höjjetlerning biri.) Bu qedimki maya kitabi yrkatanda yézilghan. Uningda <<MU memlikiti>> tilgha élinghan. Belge ornida biz hindistan, bérma we misirda bayqighan simwollar ishlitilgen. Delillerning yene bir menbesi << kortisa qanunlar yoplimi>> namliq maya kitabi bolup, u<<tiroan qedimki qolyazmisi>> bilen bir dewrde yézilghan. Uningdin bashqa, <<lixasa qolyazmiliri>> we misir, grétsiye merkizi, amérika, Méksikilardin tépilghan yüzligen höjetler we A Q SH ning gherbiy shtatliridiki qiya tash yéziqlirimu bar.
Üchinchidin, insanlarning eng qedimki wetini ghayib bolghan chong quruqluq MU gha ispat bolalaydighan ibadetxanilar we menzirilerning shekli chüshürülgen nersilerning qalduqliri mewjut.
Jenubiy déngizdiki bezi arallarda, bolupmu, pasxa, mangaina, tonga tachu, ponapé we marian arallirida MU dewridin qépqalghan tashtin yasalghan qedimki ibadetxanilarning xarabiyliri ta hazirghiche saqlanmaqta. Yokatandiki ushimal shehiride yérim weyran bolghan bir ibadetxana bar. Uningda <<gherbtiki biz kelgen zémin>>ni yad éytip oyup yézilghan xetler bar. Méksikining gherbiy jenubidiki méksika piramidasi oyup yézilghan yéziqliri bilen kishige chongqur tesir qalduridu. Umu << gherbidiki yer>>ning halakitining xatirisi üchün tiklengen.
Tötinchidin, misir, berme, hindistan, yaponiye, junggo, jenubiy déngiz aralliri, merkiziy aménika, jenubiy amérika, shimaliy amérikidiki bir munche qebililer we qedimki medeniyet merkezliri bolghan bashqa jaylardin tépilghan bezi Simwoliklar (mene belgiliri) we riwayetlerning oxshap kétidighanliqlirini nahayiti asanla bayqash mumkin. Bu Simwoliklar we riwayetler shunchilik oxshiship kétiduki, bularning bir ortaq menbe- MU din kelgenlikide shübhi qalmaydu. Mana shulargha asasen MU ning halaket tarixini tesewwur qilalaymiz.
Bu quruqluq bipayan édurliqlardin teshkil tapqan bolup, uning shimalda gawaydin, jenubta taki tinch okyanning jenubighiche sozulghan. Uning jenubiy chégrisi pasxa arili bilen fiji arallirini tutashturidighan siziq boyiche belgilengen. MU ning zémini sherqtin gherbke 5000 mil, shimaldin jenubqa 3000 mil bolghan. Chong quruqluq üch kichik quruqluqtin teshkil tapqan bolup, ularni tar boghuzlar yaki déngiz ayrip turghan.
Bu<<bipayan tüzlengliklerge ige>> (pasxa arili tablichkiliri - aptor izahati) issiq belwagh memlikiti idi. Uning wadiliri we tüzlenglikliri güzel yaylaq we munbet ‘’étizlar bilen tolghanidi. <<anche égiz bolmighan edirliq yerliri>> (<<troan qedimki qolyazmisi>> aptor izahati) bolsa bük -baraqsan issiq belwagh ösümlükliri bilen qaplanghanidi. Yer yüzidiki bu jennetning upuqliri tüptüz bolup, héchqandaq égizliki yaki tagh tizmiliri körünmeytti. Yer qatlimidin taghlar téxi étilip chiqmighanidi.
Bu bipayan we munbet zéminni sansizlighan derya -östenglerning keng we tinch éqinliri késip ötetti. Ular orman bilen qaplanghan döngler we tüzlenglikler etrapidin egri - bügri iz qaldurup we ajayip fantaziyilik egmilerni hasil qilip éqip ötetti. Hemmila yer qoyuq ösümlükler bilen qaplanghan. Uninggha derexler we chatqalliqlardiki échilghan renggareng , xush puraq güller qoshulup ajayip güzel menzire hasil qilatti. Okyan we deryalarning qirghaqliri nechche on ming (bir mil - 1609.35 métirgha barawer )kenglikte qoyuq palmizarliqlar bilen qaplanghan. Heywetlik paporotniklarning yoghan yopurmaqliri derya qirghaqlirigha saye chüshürüp turatti. Tüzlengliklerde derya éqinliri kéngiyishidin ushshaq köller hasil bolup, qirghaq boylap su yüzidin sansizlighan niluper gülliri chörisige yéshil zümret tutulghan ünche _merwayitlardek échilip turatti.
Derya boyidiki derex sayilirining astidiki su üstide, xuddi tebiet eynikide özlirining güzellikini namayan qilghandek xilmu xil kïpinekler uchushatti. U yer-bu yerlerde güldin-gülge qonup yürgen kolibirlar (kolibir-issiq belwagh ormanlirida yashawatqan bir xil kichik qush) quyash nurida xuddi janliq yaqutlardek chaqnaytti.
Derex üsti we chatqalliqlarda qushlar bes-beste sayrishatti
Asman pütün dunyagha özlirining hayatidin memnun ikenlikini jakarlap sayrawatqan chéketke we seretalarning chirildashliri bilen tolghanidi.
Iptidaiy ormanlarda <<budushqaq hasharetlerni heydesh üchün yoghan qulaqlirini toxtimasnin pulangshitip yürgen heywetlik pillar>> padisi kézishetti.
Bu payansiz chong quruqluqta “64 milyon kishi†(kroan qedimki qolyazmisi e. I.) aliy derijilik parlaq turmush kechüretti.
Keng, “tüptüz yollar†xuddi ömchük toridek hemme terepke tutashqanidi. Yollirigha siliq tashlar yatquzulghan bolup, ular shunchilik jipis keltürülgenki, “ularning arisidin otlarmu ünüp chaqalmaytti†(pasxa arili tablichkiliri A.I) shu zamanda tilgha élin’ghan 64 milyon kishi bir- biridin perqlinidighan “on qebile†yaki “xelqâ€ke bölüngen bolsimu “hemmisi bir hökümetke boysunatti†(kroan qedimki qolyazmisi. A.I).
Shu dewrdin nechche ewlad burunqi kishiler özlirige padishah saylap, uni Ra dep atashqan. U döletning eng aliy rahibi we impratori bolup “RA- Mu†(Lasa yilnamiliri we bashqa menbeler A.I) dep atalghan. Impériyining özi bolsa “quyash impériyisi†dep atalghan.
Chong quruqluqta birla din bolup, kishiler Simwolla (mene belgiler) arqiliq xudagha choqunushatti, barliq kishiler rohning ölmeslikige, ölgendin kéyin özining “peyda bolghan muqeddes jayi†gha qaytip kétidighanliqigha ishinetti.
Xudagha bolghan étiqad shunchilik küchlük idiki, kishiler héchqachan uning ismini atashqa jüret qélishmaytti. Ibadet qilghanda we tilek tiligen chaghlirida uninggha peqet Simwoliklar arqiliq iltija qilishatti. Uni “ra- quyash†(maya we tékistler. A.I.) dep ulughlishatti.
Bu dewridiki MU ning xelqi yuqiri derijide medeniyetlik we bilimlik idi. Barliq xelqler MU ning perzentliri hésablinatti we öz dölitining hakimiyitige boy sunushatti.
MU ning zéminda yashaydighan xelqlerning köpchiliki aq tenlikler idi. Ular heyran qalghudek chirayliq bolup, bedenliri appaq yaki sarghuch, közliri yoghan, mulayim, qara, yene sériq tenlik, qongur tenlik we qara tenliklermu bar idi (“troan qedimki qol yazmisiâ€, “kornika qanunliri†we bashqa menbeler. A.I), qedimki MU xelqi ajayip usta déngiz seyyahliridin idi. Ularning kémiliri pütün dunyani aylinip “gherbiy okyandin sherqi okyan’ghiche, shimaliy déngizdin jenubiy déngizghiche üzüshetti… ular binakarliqqa intayin mahir bolup, tashtin heshemetlik ibadetxanilar we saraylarni qurushatti†(walmiki. A.I), heywetlik heykellerni yasishatti.
MU dölitide din, ilim-pen merkiziy bolghan yette asasliq sheher bar idi. (“Lixasa yilnamliri†A.I) üch zéminning hemmila yéride yene nurghunlighan sheher, yézilar bar idi. MU döliti insaniyet medeniyiti ilim-péni we soda sétiq ishlirining merkizi we böshüki idi, yer-zémindiki bashqa barliq döletler uninggha qaram idi.
Sheherlerde, késilgen tashlardin yasalghan ibadetxanilar qed kötürgenidi. Bu ibadetxanilarning üsti ochuq bolup, uni “yoruq†ibadetxana dep atishatti. Ibadetxanilarning üstining ochuq bolushi, xudaning méhri-shepqitining simwoli bolghan Ra nurlirining ibadetxanigha tosalghusiz chüshüp, ibadet we sejde qiliwatqan kishilerning bashlirini yorutup turushi üchün idi. “baylarning kiyimliri népiz rextlerdin tikilgen. Ajayip qimmet baha tashlar bilen bézelgen bolatti, ular heshemetlik saraylarda yashaytti. Xizmetkarliri köp bolatti†(“Lixasa yilnamliri†A.I).
MU ning kémiliri chong quruqluq bilen uninggha qaram eller otturisida toxtimastin yoluchilar we yük toshuytti. Bu ulugh dölet taza güllinip, pütkül zéminning medeniyet, ilim-pen we soda merkizige aylanghan. Tashtin heshemetlik ibadetxanilarni yasap, gigant heykellerni turghuzghan waxtida tuyuqsiz dehshetlik yer tewresh yüz berdi. MU dölitining jenubiy rayoni yerning chongqur astidin kelgen qattiq gümbürligen awazdin titrep ketti. Arqidin yer tewrep wolqan étildi.
Chong quruqluqning jenubiy qirghiqi shiddetlik déngiz dolquni astida qélip, nurghun sheherler weyran boldi. Wolqan ot- tütek we lawa pürkeytti. Memliket zémini tüzleng bolghanliqtin lawa éqip kételmey, jayida yighilip qélip konus shekilni hasil qildi. Buningdin taghlar hasil boldi. Bundaq taghlarni hazirmu jenubiy arallarda uchritish mumkin (pasxa arili we bashqa aralla. A.I). waqtning ötüshi bilen wolqanlar herikiti toxtap wolqanlar bésiqti.
Wolqanlarning étilishi toxtighandin kéyin, MU dölitining xelqi wehimidin asta-asta özige keldi. Weyran bolghan sheherler eslige keltürüldi. Soda-sétiq ishliri qaytidin bashlandi.
Nurghun yillar ötüp yüz bergen weqe qedimki tarixqa aylanghan chaghda MU yene qaytidin yer tewreshning qurbanigha aylandi. “pütkül chong quruqluq xuddi okyan dolqunining üstide turghandek kötürlup chayqaldi, yer xuddi boranda qalghan yopurmaq kebi titrep lerzige keldi. Ibadetxanilar, saraylar abide we heykeller örüldi, sheherler xarabiyliqqa aylandiâ€. “krogan qedimki qolyazmisiâ€, “kortisa qanunliri†we “Lixasa yilnamiliri A.Héâ€
Yer birde kötürülüp, birde pesleytti, tewrinetti, titireytti. Yer astidin qattiq awaz bilen étilip chiqip, bulutlarni yérip chiqip, bulutlarni yérip ötken ot yalqunining diamétiri üch milgha yétetti. Kökte ular asmanni qaplap chéqiwatqan chaqmaq uchqunliri bilen tégishetti. Pütkül yer-jahanni qapqara qoyuq is-tütek qaplighanidi. Heywetlik déngiz dolqunliri qirghaqqa urulup tüzlenglikni bésip ketkenidi. Gérik tékistliri A.É kishiler qéchip qutulush mumkin bolmaydighan halaketke mehkum bolghanidi. “minglighan kishilerning nale_peryadi zéminni qaplighanidi. Kishiler ot déngizi we is_tütektin panahlinip ibadetxanilar we qel’elerge qéchip bériwalghanidi. Ésil kiyimlerni kiygen, qimmet bahaliq ünche_yaqutlarni taqighan er_ayallar “MU. Bizni qutquz!†dep iltija qilatti. Lixasa yilnamiliri A.I
Pütkül asmanni qaplighan is_tüteklerning sel astidiki upuqta pétiwatqan quyash körün’gende, u xuddi qipqizil ot sharigha oxshap qalghanidi. Quyash olturghandin kéyin etrapni mudhish qarangghuluq qaplidi. Qarangghuluqni bezi_bezide chaqqan chaqmaqning uchqunlirila buzup turatti.
“bir kéche ichide†“kötiki qanuni†we “troan qedimki qolyazmisi†A.É pütkül quruqluq parche-parche bolup ketti. Halaketke mehkum bolghan chong quruqluq güldürmamidek awaz chiqirip okyan’gha chöküshke bashlidi. ot déngizigha urulghan halda u barghanséri chongqurlap dozax aghzigha yéqinlap bardi. Parche-parche bolup ketken bu zéminot déngizigha purkengen payansiz chongqurluqqa chöküp ketkende “uni ot yalquni qoynigha alghanidi†mibir tékistliri A.É yalqun hemme nersini yutup ketti. “MU we uning 64 milyon ahalisi qurbanliq bolghanidiâ€. Roan qedimki qolyazmisi A.É
MU ot qaynimigha gherq bolghandin kéyin qudretlik bir yéngi küch__50 milyon kwadrat mil su bésip keldi. Hemme tereptin gigant dolqunlar, sudin hasil bolghan tamlar étilip kélishke bashlidi. Ular burun chong quruqluqning yüriki bolghan jayda doqurushup bir-birige urulup qaynaytti.
Insaniyetning böshüki bolghan bextsiz MU özining meshhur sheherliri, ibadetxaniliri, sarayliri bilen; özining sen’iti ilim_péni bilen bille ötmüshning chüshige aylinip ketti. Okyan suliri uninggha képenlik boldi. Chong qurupluq MU mana shundaq halak boldi.
Bu halaket, yer sharidiki tunji qedimi boldi. Bu ulugh medeniyetning halakiti 13 ming yil mabeynide pütkül yer sharini tün ilkide qaldurdi. Biz bu tün perdisini qismen achtuq. Lékin yene nurghun medeniyet merkezliri téxiche sir halitide turmaqta.
Chong quruqluq parchilargha bölünüp chöküp ketkendin kéyin u yer-bu yerlerde, su üstide anche chong bolmighan quruqluqlar saqlinip qaldi. Bu jughrapiyelik seweplerdin bolghan. Bu heqte kéyinchirek toxtilip ötimiz.
Déngiz süyi chong quruqluqni, uningdiki barliq nersiler bilen qoshup yutuwetkendin kéyin, xuddi bu tinch okyan idi. Yer sharida buningdinmu mesxirilik jughrapiye atalghusi bolmisa kérek!
Qalghan barliq arallar we marjan arallar, emdi bulduqlap qaynawatqan lay suning astida yatqan-insaniyetning eng qedimki wetini bolghan chöküp ketken MU dölitining teqdiridin aman qalghan ademler bilen tolup ketkenidi. Bu kishiler hemme nersidin mehrum bolushqan. Ularning ne qoral-ne saymanliri ne kiyimi, ne bir panahlan’ghidek jay we ne yémek_ichmiki qalmighan, peqet aliqandek yerla qalghanidi. Bundaq halda qandaq ehwalning yüz bérishini tesewwur qilish tes emes. Ularning xéli köpining kishining téni jughuldaydighan weqedin ésige kélelmey eqlidin adiship qalghanliqi turghanla gep; qalghanliri bundaq azabtin térek qutulush üchün xudadin ejel tilep iltija qilishqanidi. Ulargha nisbeten hayat qélish üchün eng töwen derijidiki yawayi haletke chüshüp, héchbolmighanda melum mezgilgiche öz qérindashlirining göshi bilen ozuqlinishtin bashqa yol qalmighanidi.
Ulargha kiyim bolalaydighini peqet haywan térisi-aralda qalghan nahayiti az haywanlar we ösümlükler yopurmaqliri idi. Özini qoghdash we hujum qilish qoralliri peqetla tash, neyze oqya idi. Saymanlarni chaqmaq tash we qulule qapliridin yasashqa toghra kéletti. Shuni qeyt qilishqa boludiki, nurghun ademler wehime, soghuq we acharchiliqtin ölüp ketken, ularning téni bolsa hayat qalghanlargha ozuq bolghan. Shuning bilen kannibalizm kannibalizm – ademxorluq, adem göshini yeydighan wehshiylik peyda bolghan. Büyük medeniyet mirasxorliri eng töwen derijidiki yawayiliq halitige chüshüp qélishqan. Bu ehwal ta yéqinqi zaman’ghiche dawamliship kelgen. Bu mesilide ularni eyibleshke bolamdu? Buninggha kitabxan özi bir néme désun. Bu aliy medeniyetke ige kishilerning bu xil ozuqigha bolghan nepret we yirginishni perez qilish tes emes. Bizni peqet, ularning nurghunliri özlirini bundaq wehshiylikini qobul qilishqa mejbur qilalmay ölüp ketken dégen qarash xatirjem qilalishi mumkin, xalas. Biraq, nurghun esirler ötüp, ewladlarning almishishi bilen bu bextsiz aral xelqi barghanseri chüshkünliship, ularning diniy étiqad asasidiki ewladtin_ewladqa dawamliship kéliwatqan en’eniliri tedriji xirelishishke yüzlendi we axirida pütünley wetinini yer yüzidin yuyup tashlighandek, qedimki seltenet ularning xatirisidin pütünley öchürüp tashlandi.
MU gha béqindi döletler öz métropoliyisining métropoliye- bashqa döletlerni özige boysunduruwalghan chong dölet. medeniyet utuqlirini melum waqitlargiche saqlap kelgen bolsimu, lekin özi ayrilghandin kéyin tedrijiy chékinip axir xarap boldi. Ularning xarabiyliklirining ustide bolsa yéngi medeniyet peyda boldi.
Uyghur émpériyisi
Uyghur émpériyisi MU gha qaram asasliq dölet idi. Junggo riwayetliride uyghurlarning bundin 17000 yil burunla yüksek medeniyet pellisige yetkenliki bayan qilinghan.
Uyghur dölitining zémini ténch okyandin bashlinip, pütkül merkiziy asiyani öz ichige alghan halda kaspi déngizidin uzaqqa yaki gherbiy yawropaghiche sozulghanidi. Bu béritaniye aralliri téxi yawropa chong quruqluqtin ayrilmighan chagh idi.
Uyghur döliti jenubiy chégrisi koxinxin, bérma, hindistan we pérsitining shimaliy chégrisi bilen tutishatti. Bu chaghda téxi Himalaya we asiyadiki bashqa taghlar peyda bolmighanidi.
Bu döletning zémini sibiryimu öz ichige alghan. Lékin uning shimaliy chégrasining negiche sozulghanliqini éniq qiyas qilishqa asas tépilghini yoq. Sibiriyining jenubiy rayonlirida uyghur sheherlirining xarabiyliri tépildi. Öz waqtida uyghurlarning qedimi yawropagha yetken. Xuddi eng qedimki hindi tékistliride ispatlap ötkendek, ular kaspi déngizining shimaliy we gherbiy qirghaqlirini igiligen. U yerdin dawamliq merkiziy yawropagha ilgirilep taki uning gherbiy chégrisi Irlandiyighiche yétip barghan.
Ular Ispaniyining shimaliy qismi, Fransiyening shimaliy qismi hemde pütkül balqan yérim ariligha köchüp kélip özleshtürgen. Insanlarning asiyada peyda bolghanliqini nezeriyiwi asas bilen teminleydighan, arxéologiyilik melumatlar emiliyette uyghurlarning yawropagha qarap ilgirlikenlikining ispatidinla ibaret, xalas.
Uyghurlarning paytexti Gobi chöllükining hazirqi xaraxoto dégen jayigha jaylashqan. Uyghur döliti dewride Gobi chöllüki intayin munbet zémin bolghan. Uyghurlar medeniyette yüksek derijige yetkenidi, ular astrologiye, ilmiy nujum kanchiliq, toqumichiliq, binakarliq, matématika, yéza igilik, xettatliq we bashqa ilimlerdin xewerdar idi. Altun, kümüsh, bronza (tuch) we laydin heykellerni yasishatti. Bu misir swilizatisiyisi peyda bolushtin nahayiti uzun yillar burunqi dewrdiki ishlardur.
Uyghur dölitining bir qismi MU ning okyan’gha chöküp kétishidin burun yoqalghan. Qalghan qismi MU ning halakitidin kéyin yoqalghan.
Proféssor kozlow xaraxotada 10 fut chongqurluqtiki qebrini qézish ishini élip bérip ajayip qimmetlik nersilerni bayqighan. U ularni resimge tartiwalghan, chünki ularni élishqa, hetta tutup béqishqa ruxset qilishmighan. Men bu foto süretlerni körüsh pursitige muyesser boldum. Bu ikki parche foto süret chongqur simwolgha ige bolghanliqtin, men bu yerde ularni chüshendürüp ötmekchimen. Men bu sürettiki nersilerning bundin 16000-18000 yil burunqi dewrge mensup ikenlikige chongqur ishinimen. Birinchi sürettiki yipek rextke sizilghan resimde olturghan ayal padishah we uning hemrahini körimiz. Aldi bilen ayal padishahning simwoliklirini körüp baqayli. Uning béshida üch chishliq taj bolup, tajning otturisida üch dane destisi chüshürülgen déskini (chember) körgili bolidu. Ayal padishahning arqisida chong chember bolup, bu “kichik quyashâ€, chong chember MU ning, kichik chember bolsa uyghur dölitining simwoli. Béshidiki taj peqet bir terepke nur chéchip turghan quyash, bu impériye qaram döletning toton qalqinidin ibaret. Ayal padishah sol qolida Sikipétir tutqan, Sikipétirning uchi üch qirliq kelgen. Ãœch qir insanlarning qedimki wetinining sanining simwoli.
Ayal padishah échilip turghan muqeddes néluper kölining üstide olturghan. Néluper insaniyet wetinining simwol güli: mundaqche éytqanda ayal padishah MU ning himayiside textte olturmaqta.
Ayal padishahning hemrahining resimide ne Sikipétir, ne nur chéchip turghan quyash yoq, quyashning ornida chember bar. Uning tajisidimu insaniyet qedimki wetinining sani ipadilengen.
Kozlow sikipétir her xil sheklini süretke tartiwalghan. Sürette körsitilgen sikipétir Ayal padishahning qolidiki sikipétirgha oxshimaydu. Bu Sikipétirning kéyinki wariyanti bolsimu lékin Simwoliklar oxshash bolup Sikipétirning uchi üch burjek kelgen. Bu insaniyet qedimki wetinining sani.
Shundaq qilip, asiya, amérika, jenubiy déngizlar we yéngi zillandiye arallirining simwolliri bu yerdiki xelqler arsida saqlinip kéliwatqan riwayetler bilen toghra kelmekte. Buningdinmu roshen we qayil qilarliq delil_ispat tépish mumkinmu? Bizning öz ejdatlirimizni qebrisidin chiqip öz döliti we bashlirigha kelgen pajieni sözlep bérishke mejbur qilish qolimizdin kelmeydu. Elwette.
Yer sharida insanlar peyda bolghan jay
Polkownik chérchward tetqiqat arqiliq insanlar yer sharida del MU ning zéminida peyda bolghan dégen xulasige kelgen. Buni, riwayetler, yazma menbeler, qedimki yéziqtiki abidiler we étnografiyilik matériyal üstidiki tehlil_tetqiqatlar ispatlan’ghan. MU zéminning jaylashqan ornigha kelsek barliq menbeler birla “adrés†ni – amérikining gherbini, asiyaning sherqini, yeni tinch okyanni körsetmekte.
“MU ning meniwi en’enilirining izliri we maddiy qalduqlar tépilghan arallarni xeritide belgilep chiqqandin kéyin, men shu asasta MU ning tinch okyandiki orni we sheklini turghuzushqa tirishtim.
Hazirqi pasxa arilini chong quruqluqning sherqiy jenubiy uchi qilip, tongataponi gherbiy jenubi, marjan arallirini gherbiy shimali, gawayni bolsa shimali qilip békittim. Gherbiy shimal liniyisi bolsa belgilenmidi. Quruqluq MU ning üch quruqluqni öz ichige alidighanliqi, bu quruqluqlarning tar déngizlar we boghazlar bilen ayrilip turidighanliqi her xil tékstlerde körsitip ötülgen. Lékin bu déngiz we boghazlarning orni éniq emes. Buning birdinbir achquchi misirdin tépilghan qedimki resim bolishi mumkin. Uningda sherqtin gherbke sozulghan üch tar aral sizilghan.
Jenubiy déngiz aralliri heqqidiki intayin qiziqarliq eserlerning aptori frédédik obrayin mundaq deydu: “darwin nezeriyisige asaslanghanda, bu arallarni chöküp kétip, shikestilen’gen gewdisi tinch okyan astida ming chaqirimlap sozulup yatqan chong quruqluqning choqqiliri déyishke bolidu. Ghayip bolghan zémin bu-özining kochisini saqlawatqan ipos, shundaqla u belkim menggü yeshkili bolmaydighan sirdur.â€
Heshemetlik heykel_abidiler, tashlargha oyulghan shekil we érogléflar, örp_adet we til saqlinip qalghan: ajayip riwayetliri bilen bille aral xelqi saqlinip qalghan. Ular belkim, nechche yüz ming yil burun asiya yaki afriqidin bu yerge köchüp kelgenlerning ewladliridur.
Bundin üch esir burun ularni chong dunyaning ademliri tépishqanidi. Mana emdi, ular özlirige yat bolghan medeniyet bilen pajielik doqurushup qélish netijiside halak bolmaqta. Ularning halakitige egiship, bizning insaniyet tarixidin burunqi eng axirqi janliq alaqimiz yoqalmaqta. Men ular menggü yoqilip kétishtin burun ularni körüwélish pursitige muyesser boldum.
Jenubiy déngizdiki xarabiyliqlar bilen riwayetler bu arallardiki xelqlerning hazirqi yawayi we yérim yawayi halitige qarimastin, ularning burun_burunsidin tartipla undaq bolmay, belki yüksek derijide tereqqiy tapqan we güllen’gen xelqlerning ewladliri ikenlikini bildüridu. Ularning hazirqi ehwali tarixtin burunqi qedimki bir zamanlarda ularning ejdatlirining bir qétimliq zor bextsizlikke yoluqqanliqini chüshendürüp béridu.
Köp sandiki alimlar aq tenliklerning asiyada peyda bolghanliqi heqqidiki nezeriyini quwwetleydu, gerche buning héchqandaq emeliy delil_ispati yoq bolsimu, bu kitabimda men aq tenliklerning zadi qeyerde peyda bolghanliqi we ularning yawropagha qandaq bérip qalghanliqini ispatlashqa tiriship körmekchimen.
Frédérik obrayéning ajayip keshpiyatlirining biri, jenubiy déngizning polniziye guruppisigha tewe arallardiki yerlik xelqlerning aq tenliklerge mensup ikenlikini tépip chiqqanliqidur.
Undin bashqa, méksika bilen merkiziy amérikining MU ning mustemlikliri ikenliki we shu yerdin kelgen kishilerning olturaqlashqanliqini riwayetlermu ispatlaydu. MU din kelgen eng deslepki mustemlikchiler sériq chachliq, aq tenlik kishiler bolghan. Bu kishiler Kéyinchirek bashqa irq aq tenlik qara chachliq kishiler teripidin siqip chiqirilghan. Sériq chachliq kishiler öz kémiliride kün chiqish, yeni sherq tereptiki yiraq yerge atlan’ghan hem yawropaning shimali hazirqi skandinawiyede olturaqliship qalghan. Maya riwayetliride éytilishiche, jenubiy yawropa, kichik asiya we shimaliy Afriqilar mustemlike qilin’ghan we u yerlerge xuddi, maya, merkizi amérika we atlantidagha oxshashla qara chachliq irq olturaqlashqan. Aptorning ruxsiti bilen men frédérik obrayéning “jenubiy déngizdiki aq kölenggiler†namliq qiziqarliq kitabidin bir nechche parchini neqil keltürimen. Mana bu parchilar:
“bu zémin’ge aq tenlik kishiler (hazirqi Boliniziyede köp sanliqni teshkil qilidighan irq) kelgen, chong quruqluq quyash we yultuzlar didaridin ayrilghan chaghda, tayiti we markiz arallirigha oxshash arallargha aylinip qalghan burunqi tagh choqqiliri we hayat qalghan kishiler hésabsiz uzaq yillar mabeynide bashqa dunyadin ayrilghanidi.
Bu arallar alliburun untulup ketken ejdatlirimizning qérindashliri insaniyet tereqqiyatining omumiy yönilishidin ayrilghan halda, tash qorallar dewrini béshidin kechürüp yashighan we köpeygen. Ular bu yerde biz aq tenliklerning deslepki adetlirini- iptidaiy dewrge munasip bolghan yawayi Warwarlarche turmush adetlirini saqlap kelmekteâ€.
Honlar, yaponlar we uyghurlar
Honlar miladi 1500 yil burunqi chaghdin miladining 5-esirlirigiche (ikki ming yil) bolghan nahayiti uzaq bir tarixiy mezgilde asiya we yawrupa tarixining sehniside insaniyet ewladining yadidin menggü chiqmaydighan chongqur tesirlik musapilerni bésip ötken. Miladidin üch esir burunqi chaghdin bashlap tarixta 500 yil höküm sürgen ulugh hon impériyisi (miladidin burunqi 207- yildin miladining 216- yilighiche), 170 yil höküm sürgen gherbiy hon émpériyisi (miladi 46-216 yillar), 95 yil höküm sürgen yawropa hon émpériyisi (375-469) qatarliq ulugh üch émpériyisini qurup asiya we yawropa tarixida ijabiy we selbiy jehettin ajayip xatiriler qaldurghan.
Türkiy xelqler ejdatlirining biri bolghan Honlar eng qedimki chaghdin bashlap Urqun deryasi boylirida, CHughay taghlirining shimaliy we jenubida, altay, tengri taghlirining shimalida we jenubida yashighan.
Hazirqi zaman tilshunaslirining ispatlishiche “Hon†sözi “kün†sözidin chiqqanliqi melum.
Qedimki chaghlarda Honlarmu uyghur we bashqa türkiy xelqlerge oxshashla qaman (shaman) dinigha étiqad qilghan. Hemmige melum bolghandek qaman dini köp xudaliq dinlarning biri bolup, qaman dini boyiche “kün tengrige étiqad qilish†muhim orunda turatti. Shunga, qedimki chaghlarda Honlar özlirini “künler†dep atashqaniken. “kün†sözi kéyinki künlerge kélip “Hon†sözige aylinip ketken.
Türkiyelik proféssor A.zeki welid toghanmu “Hon†atalghusini “kün†dep yazidu. Yene bashqa tarixiy menbelerdimu “Hon†sözining Orqun deryasining namidin kélip chiqqanliqi éytilidu.
Qedimki chaghda Orqun deryasining boyida yashighan ejdatlirimiz özini shu deryaning nami bilen “Hon†sözige özgirip ketkeniken.
Miladi 5-esirning béshida (420-yili) aral kölining sherqiy shimal teripidin kelgen Aq Honlar Baktiriyini bésiwélip hindistanning gherbiy shimal qismigha hujum qilip Kushanlarning küchlirini yoqatqan. Aq Honlar ulugh Yawchilarning ewladi bolup, ularning chirayi aq süzük bolghanliqi üchün roma tarixchisi Frokofiys ularni “Aq Honlar†dep yazghan. 5-esirde yashighan ermen tarixchiliri Kushanlar bilen Iptalitlarni (Aq Honlar) “bir_biridin perq qilmaydu†dégen. Chünki, Kushanlar bilen Iptalitilar (Aq Honlar) ulugh Yawchilardin idi. Buni “Tang sulalisi yilnamisi. Iptalitilar heqqide qisse†diki melumatmu ispatlaydu. Yilnamida mundaq déyilgen: “Iptalitilar Xen sulalisi dewridiki ulugh Yawchilardin kélip chiqqan†tarixta, türkiy xelqlerning biri bolghan ulugh Yawchilar alahide orunda turidu. Ular tarixining uzunluqi, jenggiwarliqi bilenla emes. Belki Toxaristan, Kushan impériyisi, Aq Honlar (Iptalitilar) impériyisi qatarliq qudretlik döletlerni qurghanliqi yüksek, bay medeniyet yaratqanliqi bilenmu meshhur.
Türkiy xelqler qedimki chaghlarda düshmenni (bu söz Parischidin uyghur tiligha kirgen) “yaw†dep ataytti. “Yawchi†dégen isim ulugh Yawchilarning urushqaq, öz qoshniliri bilen düshmenliship turidighan nahayiti jenggiwarliqigha qarap qoyulghaniken.
Uyghurlar islamiyettin kéyinki kishi isimlirining axirigha “Axun†qoshumchisining qoshulishi tasadibiy hadise bolmastin belki “Aq Hon†sözining “Axun†sözige özgirip kétishidin dep höküm qilishqa bolidu. Chünki, uyghurlar Aq Honlarning ewladi bolghanliqi üchün özining untulmas büyük nesebini özlirining ismining axirigha qoshup ishlitishni layiq körgen. Mesilen: Memet Axun, Sawut Axun, dep qollanghan. Esliy bu isimlar Memet Aq Hon, Sawut Aq Hon bolup “Aq Hon†sözi “axun†gha özgirip ketken. Uyghurlarning qérindishi bolghan özbék xelqlirining Uyghurlarni “Axunjan Aka†dep atishimu esliy “Aq Hon Jan Aka†sözining özgirip éytilishidur.
Emdi biz öz gépimizge kelsek hazirqi zaman uyghur tilida qolliniwatqan “yapon†sözi esliy “Yawa Hon†sözining özgirishi bolush mumkin dep qarashqa bolidu. Chünki, yaponlar öz dölitining namini yapon tilida (日本 NIPPON) bolup sözining oqulishi adette éghiz tilida “nipon†edebiy yéziqta “nixon†dep oqulidu. Buning menisi “kün kötürülgen jay†dégenlik bolidu. Buningdin “kün†del biz yoqiri éytqan “Hon†sözining esliy menisi bolup bu yerdiki “Hon†Orxon deryasi wadisi bilen chemberches baghlan’ghan. Yapon tilidiki üch chong shiwining birsi yeni Xokkaydu shiwisi altay tiligha munasiwetlik shiwe bolup yapon tilining grammatikiliq furmisida uyghur tiligha yéqin bolghan oxshashliq bar. Mesilen, jümlidiki ige, xewer, toldurghuchining munasiwiti, shundaqla kélish qoshumchilirida melum ortaqliq bar. Yaponlarmu buni étirap qilidu. Xokkaydu arilida yashawatqan yaponiyining eng qedimki milliti shundaqla yapon millitining yiltizi bolghan Eynu (Ainu) lar bolup ular shaman dinigha étiqad qilidu. Ularning kélip chiqish menbesini hazirqi ilim ehlilirining éytishiche ularni Monggholiye dalasidin kelgen dise, beziler ularni okyandin kelgen deydu yene beziler ularni qedimki asiyaliqlar dep qaraydu. Biz ularning ozuqlinish, kiyim_kéchiki, muqeddes usulliri, éghiz edebiyati qatarliq jehetlerdin tekshürüp köridighan bolsaq ularning Mongghuliye dalasidin bolsun yaki okyan adimi bolsun birdekla Honlar bilen baghlinishi barlighini körüp alalaymiz. Chünki, yaponlar ta hazirghiche özlirining dölet bayriqigha “kün†ni chüshürüp alghan bu nuqtisidin qarighanda ular “MU†quruqluqidiki uyghur émpériyisi yeni “quyash émpériyisi†bilen Mongghuliye dalisidiki qedimki Honlarning ewladi dep Höküm qilsaq xata bolmas. Chünki, quyashqa étiqad qilidighan “MU†quruqluqidiki quyash émpériyisi wolqan partilash we yer tewresh sewebidin gumran halaketke uchirighanda 64 milyon ahale qurban bolghanidi. Hayat qalghan ahaliler özlirige nijatliq izdep etraptiki bashqa arallargha makanlishishqa mejbur bolghan, hazirqi zaman tebiiy pen alimlirining qiyasiche tinch okyandiki bu yoqalghan quruqluq 2050-yili yene qaytidin barliqqa kélish mumkin dep qiyas qilmaqta. Yene bu yerde shuni yüreklik halda qeyt qilip éytishqa boludiki pütkül dunyasining til tetqiqati kitabi destur bolghan ulugh uyghur alimi mehmud qeshqirining “türkiy tillar diwani†da yaponiye xeritisining sizilishi we yer shari miqyasida tunji qétim xeritige chüshürülup “Jabirqa†dep isim qoyilishimu méningche tasadipiyliq bolmisa kérek dep qaraymen.
Yaponlar xéli uzun yillardin béri yipek yoli tetqiqatida etrapliq izdinip tetqiqat élip bériwatidu. Yaponiye Kiyoto unwérstéti, Tokyo unwérstéti qatarliq unwérstétlerde shundaqla Yaponiyede keng kölemde uyghur tili öginish dolquni qozghulup uyghur medeniyiti, uyghur tili, uyghur tarixigha bolghan bundaq qizghinliqlar méningche asassiz bolmisa kérek dep oylaymen.
Qan tipi jehettimu tetqiq qilghanda ariyanlar shundaqla Némislar, yaponlar we uyghurlarning mutleq köp qismining A qan tipigha kiridighanliqi ispatlandi. Hazirqi zaman Ariyanshunas alimlar Ariyanlarning tarixini tetqiq qilip ortaq bolghan mundaq bir pikirge keldi. Yeni “Ariyanlar Honlar bilen birdur. Türkler Honlarning qérindishidur†dégen yekünni formilalashturup mundaq tenglime chiqardi.
Ariyan=Hon=Türk=Uyghur=
Emdi men özümning yuqiriqi bir qatar ispatlargha asasen bu tenglimidiki eng axirqi bosh qalghan orungha Yaponlarni qoyup yene bir boshluq qoyup qoyushni layiq kördüm. Yeni:
Ariyan=Hon=Türk=Uyghur=Yapon=
Eger purset bolsa bu tetqiqatni yenimu dawamlashturup yuqiriqi tenglimining bosh ornini toldurushqa tirishimen.
http://www.newruz.com/maqaliler/TOP2003/Kirish%20soz.htm
(Haji qutluq qadirining Bar ikenmen yadingda dunya namliq kitabidin qisqartip élindi)
Kirish söz
Méning bu esirimning barliq ilmi matériyalliri ikki xil qedimki tablichklarning terjimisi(menisini yéshish o.t ) asasida yézilghan. Uning biri men uzun yillar burun hindistanda tapqan << nakal tablichkisi>>, yene biri bolsa ulyam nivén Méksikida tapqan zor miqdardiki (2500 din artuq nusxa) tash tablichkilardin ibaret.
Her ikki xil tablichkilar ortaq menbege ige. Sevebi, ulardiki üzündiler WU ning muqeddes ilham yazmiliridin élinghan.
Nakal tablichkiliri naglarning simvolliri we belgiliri bilen yézilghan bolup, riwayet qilinishiche, ular insanlarning eng qedimki vetende ijad qilinip, aldi bilen Bérmida andin (texminen 15ming yil burun) hindistangha yötkelgen .
<<méksika tablichkiliri>> ning qeyerde ijad qilinghanliqi hazirghiche éniq emes. Ular shimal yaki Uyghurche simwol ve belgiler bilen yézilghan. Biraq, her ikkila tablichkilar insanlarning eng qedimki wetini MU ning muqeddes élipbesi asasida yézilghan. Ular Méksikida ijad qiln’ghanmu yaki insanlarning qedimki wetinide ijad qilinghanmu (andin Méksikigha yötkep apirilghanmu) buninggha bir néme déyelmeymen. Emma ayrim tablichkilarning mezmunidin qarighanda, ulardin yézilghanliqigha 12 ming yildin artuq bolghan, bezi méksika tablichkilirida MU heqqide yézilghan bir nechche hékmetlik sözlerni bayqidim.
Kitabimda otturigha qoyulghan pakitlarning ishenchilik ikenlikini ispatlash üchün uzun yillar tejribe- tetqiqat élip bardim. Bu eser méning yérim esirge yéqin waqt tekshürüp -tetqiq qilishimning netijisi bolup uningda eng qedimki ve eng qiziqarliq nakal tablichkilirida bayqighan nersilirimning hemmisi toluq bayan qilinghan. Men téxi hazirghiche ularda birer xataliqning barliqini tapalmidim.
Xuddi nakal tablichkilirigha oxshashla, méksika tablichkilirimu qandaqtur bir zamanlarda yer sharida nurghun jehetlerde bizdin üstün qoyidighan qedimki medeniyetning mevjut bolghanliqigha gumanlinishim üchün asas qaldurmidi. Bashqa qedimki yéziqlar bilen birleshturup qarighanda, bu tablichkilar hindistan, Babilun, Périssiye, misir we yukatan medeniyetlirining ötken zamandiki büyük medeniyetning peqet bir parche uchqunidinla ibaret ikenlikini ispatlaydu.
Yoqalghan quruqluq
Insanlarning qedimki wetini-MU ning halaket tarixi heqiqetenmu ghelite bir weqe. Buningdin bir nechche on yil burun, alimlar burun tinch okyanda bir chong quruqluqning mewjut bolghanliqi, kéyinche issiz ghayib bolghanliqigha guman qilishqanidi. Biraq, yéqinda heqiqetenmu mushundaq bir zéminning bolghanliqini ispatlaydighan melum ispatlar tépildi. Bu ispatlar bir nechche türge bölünidu.
Birinchidin, bashta éytip ötkinimdek hindistanning bir ibadetxanisida muqeddes tablichkilirimu tapqandin kéyin rahib alimning yardimi bilen menisini yeshkenidim. Bu
Bu tablichkilar MU ning mewjut bolghanliqini ispatlaydighan deslepki ispatlar bolupla qalmastin, belki méning pütün yer sharini aylinip yene bashqa ispatlarni izdishimning bashlinish nuqtisi boldi. Tablichkilarda nakallarning öz wetini bolghan ténich okyanning otturisigha jaylashqan zémindin ayrilghanliqi bayan qilinghan, uningdin bashqa, ularda yene, insanlarning yaritilishi we ularning bu zéminda peyda bolushi teswirlengen. Kéyinchirek misir, hindistan we maya dölitide yézilghan ispatlarda MU dölitining yer tewresh sewebidin weyran bolghanliqi we ot déngizigha gherq bolghanliqi teswirlengen. Bu döletning zémini tinch okyan astigha ghayib bolghan bolup, burun qudretlik, medeniyet güllen’gen yerde hazir déngiz dolquni mewj urmaqta .
Ikkinchidin , MU ning mewjut bolghanliqi heqqidiki deliller hindi eposi <<ramayana>> qatarliq klassik eserlerni özichige alghan qedimki tékistlerdimu uchraydu. Ramayana éposni ayodfi ibadetxanisining bash rahibi naradining éytip bérishi bilen öz zamanisining danishmini we tarixchisi walimiki ézip qaldurghan. Éposning bir jayida walimiki nakallarni(polkownik chirchiward<<chirma>>dep pütkül hindi- chinini közde tutqan ) <<bérmigha sherqtiki öliri tughulghan memlikettin kelgen>>, yeni ténich okyan tereptin kelgen déyilgen. Hazir béritaniye muzéyida saqliniwatqan <<troan qedimki qolyazmisi>> muqeddes tablichkilar we walimiki iposlar (riwayetlerning rastliqini ispatlaydighan höjjetlerning biri.) Bu qedimki maya kitabi yrkatanda yézilghan. Uningda <<MU memlikiti>> tilgha élinghan. Belge ornida biz hindistan, bérma we misirda bayqighan simwollar ishlitilgen. Delillerning yene bir menbesi << kortisa qanunlar yoplimi>> namliq maya kitabi bolup, u<<tiroan qedimki qolyazmisi>> bilen bir dewrde yézilghan. Uningdin bashqa, <<lixasa qolyazmiliri>> we misir, grétsiye merkizi, amérika, Méksikilardin tépilghan yüzligen höjetler we A Q SH ning gherbiy shtatliridiki qiya tash yéziqlirimu bar.
Üchinchidin, insanlarning eng qedimki wetini ghayib bolghan chong quruqluq MU gha ispat bolalaydighan ibadetxanilar we menzirilerning shekli chüshürülgen nersilerning qalduqliri mewjut.
Jenubiy déngizdiki bezi arallarda, bolupmu, pasxa, mangaina, tonga tachu, ponapé we marian arallirida MU dewridin qépqalghan tashtin yasalghan qedimki ibadetxanilarning xarabiyliri ta hazirghiche saqlanmaqta. Yokatandiki ushimal shehiride yérim weyran bolghan bir ibadetxana bar. Uningda <<gherbtiki biz kelgen zémin>>ni yad éytip oyup yézilghan xetler bar. Méksikining gherbiy jenubidiki méksika piramidasi oyup yézilghan yéziqliri bilen kishige chongqur tesir qalduridu. Umu << gherbidiki yer>>ning halakitining xatirisi üchün tiklengen.
Tötinchidin, misir, berme, hindistan, yaponiye, junggo, jenubiy déngiz aralliri, merkiziy aménika, jenubiy amérika, shimaliy amérikidiki bir munche qebililer we qedimki medeniyet merkezliri bolghan bashqa jaylardin tépilghan bezi Simwoliklar (mene belgiliri) we riwayetlerning oxshap kétidighanliqlirini nahayiti asanla bayqash mumkin. Bu Simwoliklar we riwayetler shunchilik oxshiship kétiduki, bularning bir ortaq menbe- MU din kelgenlikide shübhi qalmaydu. Mana shulargha asasen MU ning halaket tarixini tesewwur qilalaymiz.
Bu quruqluq bipayan édurliqlardin teshkil tapqan bolup, uning shimalda gawaydin, jenubta taki tinch okyanning jenubighiche sozulghan. Uning jenubiy chégrisi pasxa arili bilen fiji arallirini tutashturidighan siziq boyiche belgilengen. MU ning zémini sherqtin gherbke 5000 mil, shimaldin jenubqa 3000 mil bolghan. Chong quruqluq üch kichik quruqluqtin teshkil tapqan bolup, ularni tar boghuzlar yaki déngiz ayrip turghan.
Bu<<bipayan tüzlengliklerge ige>> (pasxa arili tablichkiliri - aptor izahati) issiq belwagh memlikiti idi. Uning wadiliri we tüzlenglikliri güzel yaylaq we munbet ‘’étizlar bilen tolghanidi. <<anche égiz bolmighan edirliq yerliri>> (<<troan qedimki qolyazmisi>> aptor izahati) bolsa bük -baraqsan issiq belwagh ösümlükliri bilen qaplanghanidi. Yer yüzidiki bu jennetning upuqliri tüptüz bolup, héchqandaq égizliki yaki tagh tizmiliri körünmeytti. Yer qatlimidin taghlar téxi étilip chiqmighanidi.
Bu bipayan we munbet zéminni sansizlighan derya -östenglerning keng we tinch éqinliri késip ötetti. Ular orman bilen qaplanghan döngler we tüzlenglikler etrapidin egri - bügri iz qaldurup we ajayip fantaziyilik egmilerni hasil qilip éqip ötetti. Hemmila yer qoyuq ösümlükler bilen qaplanghan. Uninggha derexler we chatqalliqlardiki échilghan renggareng , xush puraq güller qoshulup ajayip güzel menzire hasil qilatti. Okyan we deryalarning qirghaqliri nechche on ming (bir mil - 1609.35 métirgha barawer )kenglikte qoyuq palmizarliqlar bilen qaplanghan. Heywetlik paporotniklarning yoghan yopurmaqliri derya qirghaqlirigha saye chüshürüp turatti. Tüzlengliklerde derya éqinliri kéngiyishidin ushshaq köller hasil bolup, qirghaq boylap su yüzidin sansizlighan niluper gülliri chörisige yéshil zümret tutulghan ünche _merwayitlardek échilip turatti.
Derya boyidiki derex sayilirining astidiki su üstide, xuddi tebiet eynikide özlirining güzellikini namayan qilghandek xilmu xil kïpinekler uchushatti. U yer-bu yerlerde güldin-gülge qonup yürgen kolibirlar (kolibir-issiq belwagh ormanlirida yashawatqan bir xil kichik qush) quyash nurida xuddi janliq yaqutlardek chaqnaytti.
Derex üsti we chatqalliqlarda qushlar bes-beste sayrishatti
Asman pütün dunyagha özlirining hayatidin memnun ikenlikini jakarlap sayrawatqan chéketke we seretalarning chirildashliri bilen tolghanidi.
Iptidaiy ormanlarda <<budushqaq hasharetlerni heydesh üchün yoghan qulaqlirini toxtimasnin pulangshitip yürgen heywetlik pillar>> padisi kézishetti.
Bu payansiz chong quruqluqta “64 milyon kishi†(kroan qedimki qolyazmisi e. I.) aliy derijilik parlaq turmush kechüretti.
Keng, “tüptüz yollar†xuddi ömchük toridek hemme terepke tutashqanidi. Yollirigha siliq tashlar yatquzulghan bolup, ular shunchilik jipis keltürülgenki, “ularning arisidin otlarmu ünüp chaqalmaytti†(pasxa arili tablichkiliri A.I) shu zamanda tilgha élin’ghan 64 milyon kishi bir- biridin perqlinidighan “on qebile†yaki “xelqâ€ke bölüngen bolsimu “hemmisi bir hökümetke boysunatti†(kroan qedimki qolyazmisi. A.I).
Shu dewrdin nechche ewlad burunqi kishiler özlirige padishah saylap, uni Ra dep atashqan. U döletning eng aliy rahibi we impratori bolup “RA- Mu†(Lasa yilnamiliri we bashqa menbeler A.I) dep atalghan. Impériyining özi bolsa “quyash impériyisi†dep atalghan.
Chong quruqluqta birla din bolup, kishiler Simwolla (mene belgiler) arqiliq xudagha choqunushatti, barliq kishiler rohning ölmeslikige, ölgendin kéyin özining “peyda bolghan muqeddes jayi†gha qaytip kétidighanliqigha ishinetti.
Xudagha bolghan étiqad shunchilik küchlük idiki, kishiler héchqachan uning ismini atashqa jüret qélishmaytti. Ibadet qilghanda we tilek tiligen chaghlirida uninggha peqet Simwoliklar arqiliq iltija qilishatti. Uni “ra- quyash†(maya we tékistler. A.I.) dep ulughlishatti.
Bu dewridiki MU ning xelqi yuqiri derijide medeniyetlik we bilimlik idi. Barliq xelqler MU ning perzentliri hésablinatti we öz dölitining hakimiyitige boy sunushatti.
MU ning zéminda yashaydighan xelqlerning köpchiliki aq tenlikler idi. Ular heyran qalghudek chirayliq bolup, bedenliri appaq yaki sarghuch, közliri yoghan, mulayim, qara, yene sériq tenlik, qongur tenlik we qara tenliklermu bar idi (“troan qedimki qol yazmisiâ€, “kornika qanunliri†we bashqa menbeler. A.I), qedimki MU xelqi ajayip usta déngiz seyyahliridin idi. Ularning kémiliri pütün dunyani aylinip “gherbiy okyandin sherqi okyan’ghiche, shimaliy déngizdin jenubiy déngizghiche üzüshetti… ular binakarliqqa intayin mahir bolup, tashtin heshemetlik ibadetxanilar we saraylarni qurushatti†(walmiki. A.I), heywetlik heykellerni yasishatti.
MU dölitide din, ilim-pen merkiziy bolghan yette asasliq sheher bar idi. (“Lixasa yilnamliri†A.I) üch zéminning hemmila yéride yene nurghunlighan sheher, yézilar bar idi. MU döliti insaniyet medeniyiti ilim-péni we soda sétiq ishlirining merkizi we böshüki idi, yer-zémindiki bashqa barliq döletler uninggha qaram idi.
Sheherlerde, késilgen tashlardin yasalghan ibadetxanilar qed kötürgenidi. Bu ibadetxanilarning üsti ochuq bolup, uni “yoruq†ibadetxana dep atishatti. Ibadetxanilarning üstining ochuq bolushi, xudaning méhri-shepqitining simwoli bolghan Ra nurlirining ibadetxanigha tosalghusiz chüshüp, ibadet we sejde qiliwatqan kishilerning bashlirini yorutup turushi üchün idi. “baylarning kiyimliri népiz rextlerdin tikilgen. Ajayip qimmet baha tashlar bilen bézelgen bolatti, ular heshemetlik saraylarda yashaytti. Xizmetkarliri köp bolatti†(“Lixasa yilnamliri†A.I).
MU ning kémiliri chong quruqluq bilen uninggha qaram eller otturisida toxtimastin yoluchilar we yük toshuytti. Bu ulugh dölet taza güllinip, pütkül zéminning medeniyet, ilim-pen we soda merkizige aylanghan. Tashtin heshemetlik ibadetxanilarni yasap, gigant heykellerni turghuzghan waxtida tuyuqsiz dehshetlik yer tewresh yüz berdi. MU dölitining jenubiy rayoni yerning chongqur astidin kelgen qattiq gümbürligen awazdin titrep ketti. Arqidin yer tewrep wolqan étildi.
Chong quruqluqning jenubiy qirghiqi shiddetlik déngiz dolquni astida qélip, nurghun sheherler weyran boldi. Wolqan ot- tütek we lawa pürkeytti. Memliket zémini tüzleng bolghanliqtin lawa éqip kételmey, jayida yighilip qélip konus shekilni hasil qildi. Buningdin taghlar hasil boldi. Bundaq taghlarni hazirmu jenubiy arallarda uchritish mumkin (pasxa arili we bashqa aralla. A.I). waqtning ötüshi bilen wolqanlar herikiti toxtap wolqanlar bésiqti.
Wolqanlarning étilishi toxtighandin kéyin, MU dölitining xelqi wehimidin asta-asta özige keldi. Weyran bolghan sheherler eslige keltürüldi. Soda-sétiq ishliri qaytidin bashlandi.
Nurghun yillar ötüp yüz bergen weqe qedimki tarixqa aylanghan chaghda MU yene qaytidin yer tewreshning qurbanigha aylandi. “pütkül chong quruqluq xuddi okyan dolqunining üstide turghandek kötürlup chayqaldi, yer xuddi boranda qalghan yopurmaq kebi titrep lerzige keldi. Ibadetxanilar, saraylar abide we heykeller örüldi, sheherler xarabiyliqqa aylandiâ€. “krogan qedimki qolyazmisiâ€, “kortisa qanunliri†we “Lixasa yilnamiliri A.Héâ€
Yer birde kötürülüp, birde pesleytti, tewrinetti, titireytti. Yer astidin qattiq awaz bilen étilip chiqip, bulutlarni yérip chiqip, bulutlarni yérip ötken ot yalqunining diamétiri üch milgha yétetti. Kökte ular asmanni qaplap chéqiwatqan chaqmaq uchqunliri bilen tégishetti. Pütkül yer-jahanni qapqara qoyuq is-tütek qaplighanidi. Heywetlik déngiz dolqunliri qirghaqqa urulup tüzlenglikni bésip ketkenidi. Gérik tékistliri A.É kishiler qéchip qutulush mumkin bolmaydighan halaketke mehkum bolghanidi. “minglighan kishilerning nale_peryadi zéminni qaplighanidi. Kishiler ot déngizi we is_tütektin panahlinip ibadetxanilar we qel’elerge qéchip bériwalghanidi. Ésil kiyimlerni kiygen, qimmet bahaliq ünche_yaqutlarni taqighan er_ayallar “MU. Bizni qutquz!†dep iltija qilatti. Lixasa yilnamiliri A.I
Pütkül asmanni qaplighan is_tüteklerning sel astidiki upuqta pétiwatqan quyash körün’gende, u xuddi qipqizil ot sharigha oxshap qalghanidi. Quyash olturghandin kéyin etrapni mudhish qarangghuluq qaplidi. Qarangghuluqni bezi_bezide chaqqan chaqmaqning uchqunlirila buzup turatti.
“bir kéche ichide†“kötiki qanuni†we “troan qedimki qolyazmisi†A.É pütkül quruqluq parche-parche bolup ketti. Halaketke mehkum bolghan chong quruqluq güldürmamidek awaz chiqirip okyan’gha chöküshke bashlidi. ot déngizigha urulghan halda u barghanséri chongqurlap dozax aghzigha yéqinlap bardi. Parche-parche bolup ketken bu zéminot déngizigha purkengen payansiz chongqurluqqa chöküp ketkende “uni ot yalquni qoynigha alghanidi†mibir tékistliri A.É yalqun hemme nersini yutup ketti. “MU we uning 64 milyon ahalisi qurbanliq bolghanidiâ€. Roan qedimki qolyazmisi A.É
MU ot qaynimigha gherq bolghandin kéyin qudretlik bir yéngi küch__50 milyon kwadrat mil su bésip keldi. Hemme tereptin gigant dolqunlar, sudin hasil bolghan tamlar étilip kélishke bashlidi. Ular burun chong quruqluqning yüriki bolghan jayda doqurushup bir-birige urulup qaynaytti.
Insaniyetning böshüki bolghan bextsiz MU özining meshhur sheherliri, ibadetxaniliri, sarayliri bilen; özining sen’iti ilim_péni bilen bille ötmüshning chüshige aylinip ketti. Okyan suliri uninggha képenlik boldi. Chong qurupluq MU mana shundaq halak boldi.
Bu halaket, yer sharidiki tunji qedimi boldi. Bu ulugh medeniyetning halakiti 13 ming yil mabeynide pütkül yer sharini tün ilkide qaldurdi. Biz bu tün perdisini qismen achtuq. Lékin yene nurghun medeniyet merkezliri téxiche sir halitide turmaqta.
Chong quruqluq parchilargha bölünüp chöküp ketkendin kéyin u yer-bu yerlerde, su üstide anche chong bolmighan quruqluqlar saqlinip qaldi. Bu jughrapiyelik seweplerdin bolghan. Bu heqte kéyinchirek toxtilip ötimiz.
Déngiz süyi chong quruqluqni, uningdiki barliq nersiler bilen qoshup yutuwetkendin kéyin, xuddi bu tinch okyan idi. Yer sharida buningdinmu mesxirilik jughrapiye atalghusi bolmisa kérek!
Qalghan barliq arallar we marjan arallar, emdi bulduqlap qaynawatqan lay suning astida yatqan-insaniyetning eng qedimki wetini bolghan chöküp ketken MU dölitining teqdiridin aman qalghan ademler bilen tolup ketkenidi. Bu kishiler hemme nersidin mehrum bolushqan. Ularning ne qoral-ne saymanliri ne kiyimi, ne bir panahlan’ghidek jay we ne yémek_ichmiki qalmighan, peqet aliqandek yerla qalghanidi. Bundaq halda qandaq ehwalning yüz bérishini tesewwur qilish tes emes. Ularning xéli köpining kishining téni jughuldaydighan weqedin ésige kélelmey eqlidin adiship qalghanliqi turghanla gep; qalghanliri bundaq azabtin térek qutulush üchün xudadin ejel tilep iltija qilishqanidi. Ulargha nisbeten hayat qélish üchün eng töwen derijidiki yawayi haletke chüshüp, héchbolmighanda melum mezgilgiche öz qérindashlirining göshi bilen ozuqlinishtin bashqa yol qalmighanidi.
Ulargha kiyim bolalaydighini peqet haywan térisi-aralda qalghan nahayiti az haywanlar we ösümlükler yopurmaqliri idi. Özini qoghdash we hujum qilish qoralliri peqetla tash, neyze oqya idi. Saymanlarni chaqmaq tash we qulule qapliridin yasashqa toghra kéletti. Shuni qeyt qilishqa boludiki, nurghun ademler wehime, soghuq we acharchiliqtin ölüp ketken, ularning téni bolsa hayat qalghanlargha ozuq bolghan. Shuning bilen kannibalizm kannibalizm – ademxorluq, adem göshini yeydighan wehshiylik peyda bolghan. Büyük medeniyet mirasxorliri eng töwen derijidiki yawayiliq halitige chüshüp qélishqan. Bu ehwal ta yéqinqi zaman’ghiche dawamliship kelgen. Bu mesilide ularni eyibleshke bolamdu? Buninggha kitabxan özi bir néme désun. Bu aliy medeniyetke ige kishilerning bu xil ozuqigha bolghan nepret we yirginishni perez qilish tes emes. Bizni peqet, ularning nurghunliri özlirini bundaq wehshiylikini qobul qilishqa mejbur qilalmay ölüp ketken dégen qarash xatirjem qilalishi mumkin, xalas. Biraq, nurghun esirler ötüp, ewladlarning almishishi bilen bu bextsiz aral xelqi barghanseri chüshkünliship, ularning diniy étiqad asasidiki ewladtin_ewladqa dawamliship kéliwatqan en’eniliri tedriji xirelishishke yüzlendi we axirida pütünley wetinini yer yüzidin yuyup tashlighandek, qedimki seltenet ularning xatirisidin pütünley öchürüp tashlandi.
MU gha béqindi döletler öz métropoliyisining métropoliye- bashqa döletlerni özige boysunduruwalghan chong dölet. medeniyet utuqlirini melum waqitlargiche saqlap kelgen bolsimu, lekin özi ayrilghandin kéyin tedrijiy chékinip axir xarap boldi. Ularning xarabiyliklirining ustide bolsa yéngi medeniyet peyda boldi.
Uyghur émpériyisi
Uyghur émpériyisi MU gha qaram asasliq dölet idi. Junggo riwayetliride uyghurlarning bundin 17000 yil burunla yüksek medeniyet pellisige yetkenliki bayan qilinghan.
Uyghur dölitining zémini ténch okyandin bashlinip, pütkül merkiziy asiyani öz ichige alghan halda kaspi déngizidin uzaqqa yaki gherbiy yawropaghiche sozulghanidi. Bu béritaniye aralliri téxi yawropa chong quruqluqtin ayrilmighan chagh idi.
Uyghur döliti jenubiy chégrisi koxinxin, bérma, hindistan we pérsitining shimaliy chégrisi bilen tutishatti. Bu chaghda téxi Himalaya we asiyadiki bashqa taghlar peyda bolmighanidi.
Bu döletning zémini sibiryimu öz ichige alghan. Lékin uning shimaliy chégrasining negiche sozulghanliqini éniq qiyas qilishqa asas tépilghini yoq. Sibiriyining jenubiy rayonlirida uyghur sheherlirining xarabiyliri tépildi. Öz waqtida uyghurlarning qedimi yawropagha yetken. Xuddi eng qedimki hindi tékistliride ispatlap ötkendek, ular kaspi déngizining shimaliy we gherbiy qirghaqlirini igiligen. U yerdin dawamliq merkiziy yawropagha ilgirilep taki uning gherbiy chégrisi Irlandiyighiche yétip barghan.
Ular Ispaniyining shimaliy qismi, Fransiyening shimaliy qismi hemde pütkül balqan yérim ariligha köchüp kélip özleshtürgen. Insanlarning asiyada peyda bolghanliqini nezeriyiwi asas bilen teminleydighan, arxéologiyilik melumatlar emiliyette uyghurlarning yawropagha qarap ilgirlikenlikining ispatidinla ibaret, xalas.
Uyghurlarning paytexti Gobi chöllükining hazirqi xaraxoto dégen jayigha jaylashqan. Uyghur döliti dewride Gobi chöllüki intayin munbet zémin bolghan. Uyghurlar medeniyette yüksek derijige yetkenidi, ular astrologiye, ilmiy nujum kanchiliq, toqumichiliq, binakarliq, matématika, yéza igilik, xettatliq we bashqa ilimlerdin xewerdar idi. Altun, kümüsh, bronza (tuch) we laydin heykellerni yasishatti. Bu misir swilizatisiyisi peyda bolushtin nahayiti uzun yillar burunqi dewrdiki ishlardur.
Uyghur dölitining bir qismi MU ning okyan’gha chöküp kétishidin burun yoqalghan. Qalghan qismi MU ning halakitidin kéyin yoqalghan.
Proféssor kozlow xaraxotada 10 fut chongqurluqtiki qebrini qézish ishini élip bérip ajayip qimmetlik nersilerni bayqighan. U ularni resimge tartiwalghan, chünki ularni élishqa, hetta tutup béqishqa ruxset qilishmighan. Men bu foto süretlerni körüsh pursitige muyesser boldum. Bu ikki parche foto süret chongqur simwolgha ige bolghanliqtin, men bu yerde ularni chüshendürüp ötmekchimen. Men bu sürettiki nersilerning bundin 16000-18000 yil burunqi dewrge mensup ikenlikige chongqur ishinimen. Birinchi sürettiki yipek rextke sizilghan resimde olturghan ayal padishah we uning hemrahini körimiz. Aldi bilen ayal padishahning simwoliklirini körüp baqayli. Uning béshida üch chishliq taj bolup, tajning otturisida üch dane destisi chüshürülgen déskini (chember) körgili bolidu. Ayal padishahning arqisida chong chember bolup, bu “kichik quyashâ€, chong chember MU ning, kichik chember bolsa uyghur dölitining simwoli. Béshidiki taj peqet bir terepke nur chéchip turghan quyash, bu impériye qaram döletning toton qalqinidin ibaret. Ayal padishah sol qolida Sikipétir tutqan, Sikipétirning uchi üch qirliq kelgen. Ãœch qir insanlarning qedimki wetinining sanining simwoli.
Ayal padishah échilip turghan muqeddes néluper kölining üstide olturghan. Néluper insaniyet wetinining simwol güli: mundaqche éytqanda ayal padishah MU ning himayiside textte olturmaqta.
Ayal padishahning hemrahining resimide ne Sikipétir, ne nur chéchip turghan quyash yoq, quyashning ornida chember bar. Uning tajisidimu insaniyet qedimki wetinining sani ipadilengen.
Kozlow sikipétir her xil sheklini süretke tartiwalghan. Sürette körsitilgen sikipétir Ayal padishahning qolidiki sikipétirgha oxshimaydu. Bu Sikipétirning kéyinki wariyanti bolsimu lékin Simwoliklar oxshash bolup Sikipétirning uchi üch burjek kelgen. Bu insaniyet qedimki wetinining sani.
Shundaq qilip, asiya, amérika, jenubiy déngizlar we yéngi zillandiye arallirining simwolliri bu yerdiki xelqler arsida saqlinip kéliwatqan riwayetler bilen toghra kelmekte. Buningdinmu roshen we qayil qilarliq delil_ispat tépish mumkinmu? Bizning öz ejdatlirimizni qebrisidin chiqip öz döliti we bashlirigha kelgen pajieni sözlep bérishke mejbur qilish qolimizdin kelmeydu. Elwette.
Yer sharida insanlar peyda bolghan jay
Polkownik chérchward tetqiqat arqiliq insanlar yer sharida del MU ning zéminida peyda bolghan dégen xulasige kelgen. Buni, riwayetler, yazma menbeler, qedimki yéziqtiki abidiler we étnografiyilik matériyal üstidiki tehlil_tetqiqatlar ispatlan’ghan. MU zéminning jaylashqan ornigha kelsek barliq menbeler birla “adrés†ni – amérikining gherbini, asiyaning sherqini, yeni tinch okyanni körsetmekte.
“MU ning meniwi en’enilirining izliri we maddiy qalduqlar tépilghan arallarni xeritide belgilep chiqqandin kéyin, men shu asasta MU ning tinch okyandiki orni we sheklini turghuzushqa tirishtim.
Hazirqi pasxa arilini chong quruqluqning sherqiy jenubiy uchi qilip, tongataponi gherbiy jenubi, marjan arallirini gherbiy shimali, gawayni bolsa shimali qilip békittim. Gherbiy shimal liniyisi bolsa belgilenmidi. Quruqluq MU ning üch quruqluqni öz ichige alidighanliqi, bu quruqluqlarning tar déngizlar we boghazlar bilen ayrilip turidighanliqi her xil tékstlerde körsitip ötülgen. Lékin bu déngiz we boghazlarning orni éniq emes. Buning birdinbir achquchi misirdin tépilghan qedimki resim bolishi mumkin. Uningda sherqtin gherbke sozulghan üch tar aral sizilghan.
Jenubiy déngiz aralliri heqqidiki intayin qiziqarliq eserlerning aptori frédédik obrayin mundaq deydu: “darwin nezeriyisige asaslanghanda, bu arallarni chöküp kétip, shikestilen’gen gewdisi tinch okyan astida ming chaqirimlap sozulup yatqan chong quruqluqning choqqiliri déyishke bolidu. Ghayip bolghan zémin bu-özining kochisini saqlawatqan ipos, shundaqla u belkim menggü yeshkili bolmaydighan sirdur.â€
Heshemetlik heykel_abidiler, tashlargha oyulghan shekil we érogléflar, örp_adet we til saqlinip qalghan: ajayip riwayetliri bilen bille aral xelqi saqlinip qalghan. Ular belkim, nechche yüz ming yil burun asiya yaki afriqidin bu yerge köchüp kelgenlerning ewladliridur.
Bundin üch esir burun ularni chong dunyaning ademliri tépishqanidi. Mana emdi, ular özlirige yat bolghan medeniyet bilen pajielik doqurushup qélish netijiside halak bolmaqta. Ularning halakitige egiship, bizning insaniyet tarixidin burunqi eng axirqi janliq alaqimiz yoqalmaqta. Men ular menggü yoqilip kétishtin burun ularni körüwélish pursitige muyesser boldum.
Jenubiy déngizdiki xarabiyliqlar bilen riwayetler bu arallardiki xelqlerning hazirqi yawayi we yérim yawayi halitige qarimastin, ularning burun_burunsidin tartipla undaq bolmay, belki yüksek derijide tereqqiy tapqan we güllen’gen xelqlerning ewladliri ikenlikini bildüridu. Ularning hazirqi ehwali tarixtin burunqi qedimki bir zamanlarda ularning ejdatlirining bir qétimliq zor bextsizlikke yoluqqanliqini chüshendürüp béridu.
Köp sandiki alimlar aq tenliklerning asiyada peyda bolghanliqi heqqidiki nezeriyini quwwetleydu, gerche buning héchqandaq emeliy delil_ispati yoq bolsimu, bu kitabimda men aq tenliklerning zadi qeyerde peyda bolghanliqi we ularning yawropagha qandaq bérip qalghanliqini ispatlashqa tiriship körmekchimen.
Frédérik obrayéning ajayip keshpiyatlirining biri, jenubiy déngizning polniziye guruppisigha tewe arallardiki yerlik xelqlerning aq tenliklerge mensup ikenlikini tépip chiqqanliqidur.
Undin bashqa, méksika bilen merkiziy amérikining MU ning mustemlikliri ikenliki we shu yerdin kelgen kishilerning olturaqlashqanliqini riwayetlermu ispatlaydu. MU din kelgen eng deslepki mustemlikchiler sériq chachliq, aq tenlik kishiler bolghan. Bu kishiler Kéyinchirek bashqa irq aq tenlik qara chachliq kishiler teripidin siqip chiqirilghan. Sériq chachliq kishiler öz kémiliride kün chiqish, yeni sherq tereptiki yiraq yerge atlan’ghan hem yawropaning shimali hazirqi skandinawiyede olturaqliship qalghan. Maya riwayetliride éytilishiche, jenubiy yawropa, kichik asiya we shimaliy Afriqilar mustemlike qilin’ghan we u yerlerge xuddi, maya, merkizi amérika we atlantidagha oxshashla qara chachliq irq olturaqlashqan. Aptorning ruxsiti bilen men frédérik obrayéning “jenubiy déngizdiki aq kölenggiler†namliq qiziqarliq kitabidin bir nechche parchini neqil keltürimen. Mana bu parchilar:
“bu zémin’ge aq tenlik kishiler (hazirqi Boliniziyede köp sanliqni teshkil qilidighan irq) kelgen, chong quruqluq quyash we yultuzlar didaridin ayrilghan chaghda, tayiti we markiz arallirigha oxshash arallargha aylinip qalghan burunqi tagh choqqiliri we hayat qalghan kishiler hésabsiz uzaq yillar mabeynide bashqa dunyadin ayrilghanidi.
Bu arallar alliburun untulup ketken ejdatlirimizning qérindashliri insaniyet tereqqiyatining omumiy yönilishidin ayrilghan halda, tash qorallar dewrini béshidin kechürüp yashighan we köpeygen. Ular bu yerde biz aq tenliklerning deslepki adetlirini- iptidaiy dewrge munasip bolghan yawayi Warwarlarche turmush adetlirini saqlap kelmekteâ€.
Honlar, yaponlar we uyghurlar
Honlar miladi 1500 yil burunqi chaghdin miladining 5-esirlirigiche (ikki ming yil) bolghan nahayiti uzaq bir tarixiy mezgilde asiya we yawrupa tarixining sehniside insaniyet ewladining yadidin menggü chiqmaydighan chongqur tesirlik musapilerni bésip ötken. Miladidin üch esir burunqi chaghdin bashlap tarixta 500 yil höküm sürgen ulugh hon impériyisi (miladidin burunqi 207- yildin miladining 216- yilighiche), 170 yil höküm sürgen gherbiy hon émpériyisi (miladi 46-216 yillar), 95 yil höküm sürgen yawropa hon émpériyisi (375-469) qatarliq ulugh üch émpériyisini qurup asiya we yawropa tarixida ijabiy we selbiy jehettin ajayip xatiriler qaldurghan.
Türkiy xelqler ejdatlirining biri bolghan Honlar eng qedimki chaghdin bashlap Urqun deryasi boylirida, CHughay taghlirining shimaliy we jenubida, altay, tengri taghlirining shimalida we jenubida yashighan.
Hazirqi zaman tilshunaslirining ispatlishiche “Hon†sözi “kün†sözidin chiqqanliqi melum.
Qedimki chaghlarda Honlarmu uyghur we bashqa türkiy xelqlerge oxshashla qaman (shaman) dinigha étiqad qilghan. Hemmige melum bolghandek qaman dini köp xudaliq dinlarning biri bolup, qaman dini boyiche “kün tengrige étiqad qilish†muhim orunda turatti. Shunga, qedimki chaghlarda Honlar özlirini “künler†dep atashqaniken. “kün†sözi kéyinki künlerge kélip “Hon†sözige aylinip ketken.
Türkiyelik proféssor A.zeki welid toghanmu “Hon†atalghusini “kün†dep yazidu. Yene bashqa tarixiy menbelerdimu “Hon†sözining Orqun deryasining namidin kélip chiqqanliqi éytilidu.
Qedimki chaghda Orqun deryasining boyida yashighan ejdatlirimiz özini shu deryaning nami bilen “Hon†sözige özgirip ketkeniken.
Miladi 5-esirning béshida (420-yili) aral kölining sherqiy shimal teripidin kelgen Aq Honlar Baktiriyini bésiwélip hindistanning gherbiy shimal qismigha hujum qilip Kushanlarning küchlirini yoqatqan. Aq Honlar ulugh Yawchilarning ewladi bolup, ularning chirayi aq süzük bolghanliqi üchün roma tarixchisi Frokofiys ularni “Aq Honlar†dep yazghan. 5-esirde yashighan ermen tarixchiliri Kushanlar bilen Iptalitlarni (Aq Honlar) “bir_biridin perq qilmaydu†dégen. Chünki, Kushanlar bilen Iptalitilar (Aq Honlar) ulugh Yawchilardin idi. Buni “Tang sulalisi yilnamisi. Iptalitilar heqqide qisse†diki melumatmu ispatlaydu. Yilnamida mundaq déyilgen: “Iptalitilar Xen sulalisi dewridiki ulugh Yawchilardin kélip chiqqan†tarixta, türkiy xelqlerning biri bolghan ulugh Yawchilar alahide orunda turidu. Ular tarixining uzunluqi, jenggiwarliqi bilenla emes. Belki Toxaristan, Kushan impériyisi, Aq Honlar (Iptalitilar) impériyisi qatarliq qudretlik döletlerni qurghanliqi yüksek, bay medeniyet yaratqanliqi bilenmu meshhur.
Türkiy xelqler qedimki chaghlarda düshmenni (bu söz Parischidin uyghur tiligha kirgen) “yaw†dep ataytti. “Yawchi†dégen isim ulugh Yawchilarning urushqaq, öz qoshniliri bilen düshmenliship turidighan nahayiti jenggiwarliqigha qarap qoyulghaniken.
Uyghurlar islamiyettin kéyinki kishi isimlirining axirigha “Axun†qoshumchisining qoshulishi tasadibiy hadise bolmastin belki “Aq Hon†sözining “Axun†sözige özgirip kétishidin dep höküm qilishqa bolidu. Chünki, uyghurlar Aq Honlarning ewladi bolghanliqi üchün özining untulmas büyük nesebini özlirining ismining axirigha qoshup ishlitishni layiq körgen. Mesilen: Memet Axun, Sawut Axun, dep qollanghan. Esliy bu isimlar Memet Aq Hon, Sawut Aq Hon bolup “Aq Hon†sözi “axun†gha özgirip ketken. Uyghurlarning qérindishi bolghan özbék xelqlirining Uyghurlarni “Axunjan Aka†dep atishimu esliy “Aq Hon Jan Aka†sözining özgirip éytilishidur.
Emdi biz öz gépimizge kelsek hazirqi zaman uyghur tilida qolliniwatqan “yapon†sözi esliy “Yawa Hon†sözining özgirishi bolush mumkin dep qarashqa bolidu. Chünki, yaponlar öz dölitining namini yapon tilida (日本 NIPPON) bolup sözining oqulishi adette éghiz tilida “nipon†edebiy yéziqta “nixon†dep oqulidu. Buning menisi “kün kötürülgen jay†dégenlik bolidu. Buningdin “kün†del biz yoqiri éytqan “Hon†sözining esliy menisi bolup bu yerdiki “Hon†Orxon deryasi wadisi bilen chemberches baghlan’ghan. Yapon tilidiki üch chong shiwining birsi yeni Xokkaydu shiwisi altay tiligha munasiwetlik shiwe bolup yapon tilining grammatikiliq furmisida uyghur tiligha yéqin bolghan oxshashliq bar. Mesilen, jümlidiki ige, xewer, toldurghuchining munasiwiti, shundaqla kélish qoshumchilirida melum ortaqliq bar. Yaponlarmu buni étirap qilidu. Xokkaydu arilida yashawatqan yaponiyining eng qedimki milliti shundaqla yapon millitining yiltizi bolghan Eynu (Ainu) lar bolup ular shaman dinigha étiqad qilidu. Ularning kélip chiqish menbesini hazirqi ilim ehlilirining éytishiche ularni Monggholiye dalasidin kelgen dise, beziler ularni okyandin kelgen deydu yene beziler ularni qedimki asiyaliqlar dep qaraydu. Biz ularning ozuqlinish, kiyim_kéchiki, muqeddes usulliri, éghiz edebiyati qatarliq jehetlerdin tekshürüp köridighan bolsaq ularning Mongghuliye dalasidin bolsun yaki okyan adimi bolsun birdekla Honlar bilen baghlinishi barlighini körüp alalaymiz. Chünki, yaponlar ta hazirghiche özlirining dölet bayriqigha “kün†ni chüshürüp alghan bu nuqtisidin qarighanda ular “MU†quruqluqidiki uyghur émpériyisi yeni “quyash émpériyisi†bilen Mongghuliye dalisidiki qedimki Honlarning ewladi dep Höküm qilsaq xata bolmas. Chünki, quyashqa étiqad qilidighan “MU†quruqluqidiki quyash émpériyisi wolqan partilash we yer tewresh sewebidin gumran halaketke uchirighanda 64 milyon ahale qurban bolghanidi. Hayat qalghan ahaliler özlirige nijatliq izdep etraptiki bashqa arallargha makanlishishqa mejbur bolghan, hazirqi zaman tebiiy pen alimlirining qiyasiche tinch okyandiki bu yoqalghan quruqluq 2050-yili yene qaytidin barliqqa kélish mumkin dep qiyas qilmaqta. Yene bu yerde shuni yüreklik halda qeyt qilip éytishqa boludiki pütkül dunyasining til tetqiqati kitabi destur bolghan ulugh uyghur alimi mehmud qeshqirining “türkiy tillar diwani†da yaponiye xeritisining sizilishi we yer shari miqyasida tunji qétim xeritige chüshürülup “Jabirqa†dep isim qoyilishimu méningche tasadipiyliq bolmisa kérek dep qaraymen.
Yaponlar xéli uzun yillardin béri yipek yoli tetqiqatida etrapliq izdinip tetqiqat élip bériwatidu. Yaponiye Kiyoto unwérstéti, Tokyo unwérstéti qatarliq unwérstétlerde shundaqla Yaponiyede keng kölemde uyghur tili öginish dolquni qozghulup uyghur medeniyiti, uyghur tili, uyghur tarixigha bolghan bundaq qizghinliqlar méningche asassiz bolmisa kérek dep oylaymen.
Qan tipi jehettimu tetqiq qilghanda ariyanlar shundaqla Némislar, yaponlar we uyghurlarning mutleq köp qismining A qan tipigha kiridighanliqi ispatlandi. Hazirqi zaman Ariyanshunas alimlar Ariyanlarning tarixini tetqiq qilip ortaq bolghan mundaq bir pikirge keldi. Yeni “Ariyanlar Honlar bilen birdur. Türkler Honlarning qérindishidur†dégen yekünni formilalashturup mundaq tenglime chiqardi.
Ariyan=Hon=Türk=Uyghur=
Emdi men özümning yuqiriqi bir qatar ispatlargha asasen bu tenglimidiki eng axirqi bosh qalghan orungha Yaponlarni qoyup yene bir boshluq qoyup qoyushni layiq kördüm. Yeni:
Ariyan=Hon=Türk=Uyghur=Yapon=
Eger purset bolsa bu tetqiqatni yenimu dawamlashturup yuqiriqi tenglimining bosh ornini toldurushqa tirishimen.
http://www.newruz.com/maqaliler/TOP2003/Kirish%20soz.htm