Abdurehimjan
22-07-07, 11:35
Rabiye Qadir heqqide Dastan( dawami. 10)
Die Himmels sturmerin( Kokni zilzilige salghan ayal)
Rabiye Kadeer chinas staatsfeindin Nr.1
( Rabiye Qadir hitay dolitining .1 nomurluq dushmini)
1961.yil Iyun ayliri idi.Qadir han ailisigimu "ailiwi parcilinish- surgun bolush" buyrighi keldi. yol teyyarlighi qilish ucun hokumet bergen tort heptilik suruk ahirlashqan id. Qadirhan aile ezalirini ash hana oyge toplap wesiyet qilmaqta:
"biz hergizmu normallighimizni yoqatmaslighimiz kerek, qayghurup ozimizni parakende qilmaslighimiz kerek!"
lekin shu tapta uning ungi ocken, yuzliri tatrip, be eyni tamdekla bolup qalghan, uning yanaqliri poltiyip ciqipla qalghan idi.u ahirqi kungice amal izdigen bolsimu, bu pajiedin qutulushqa imkan tapalmighan idi. shu an u teqdirge ten birip, ayrilish saetlirini kutetti. u Kommunistlarning bayliqni musadire qilish herikitidin komukte saqlap qalghan bir yerim kilo altundin, barmaq conglighida ottuz dane altun parcisini Repiqisege tapshurdi. we Rabiyege Altunning supitini qandaq tekshurushni kerekligini korsetti.
shundaq qilip ular yol teyyarlighini jiddi tutmaqta. barliq yol hirajiti, mashina kirasi qatarliq ishlarni ozliri orunlashturush kerek. Rabiyening anisi yotqan-korpe,kiyim- kecek qatarliq nersilerni teyyarlimaqta. Rabiyemu ozi qilalighudek ishlar bilen meshghul. cong-kicik bolup on halta we iki taghar yimeklik, bir halta talqan, bir taghar qurutqan nan, bir qance kora gosh qorimisi, seriq may qatarliq yol ozuqlighi we surgundiki menzilde jan saqlash meblighi teyyarlandi.
ular lazimliq kiyim-keceklerni qacilap bolghandin keyin, qalghan nurghun kiyimlerni mehellidiki kishilerge tarqitip biriwetti. ayighi uzulmey hoshlishish ucun keliwatqan yurt ehlige:
biz yerim yil icidila qaytip kelimiz,deytti Rabiyening anisi jezim qilip.emma Qadirhan Altayda qalatti. shunga u " men bu oydin hic yerge ketmeymen, eger ular meni olturgen halettimu mushu oyde olimen, nawada qaytip kilelisenglar bu oyde birge hayat kecurimiz,"deytti okunush ilkide. u repiqisi bilen uzun mungdashti- jenupqa barghandin keyin qandaq qilish, balilargha qandaq qarash,ishqilip janni qandaq saqlap qelish heqqide uzun-uzun sozleytti.u uzun qalmay ailisini jenuptin coqum yotkep kilidighanlighi toghrisida wede qilatti. Hejer Qadirhan bilen birge altayda qqalidighan boldi. cunki u Altay tibbi mektepte oqughuci bolghini uning altay girajdani bolushqa sewep bolghan idi. hejer ayrilish kunliri yeqinshilip kiliwatqan bir kecisi Rabiye bilen mungdiship tang atquzghan idi. u ozi "qan tamcilap turghan yurek"ning nusqisini cushurup keshtiligen "yadikar"yaldamisi qol yaghliq bilen , keshtiligen bir jup peleyni Rabiyege yolluq tutti hemde Rabiyedin qsem bilen uning hayatida hergizmu Kommunist partiysige eza bolup qalmaslighi heqqide wede aldi.u tekrar-tekrar deytti: jenim singlim, bizning bu ayrilishimizgha kommunistlar sewepci, kommunistlar herqacan jawapkar. bu hede singillar awlqidek bundaq temilar ustide unluk paranglishalmaytti. cunki ularning dadisi bilip qalsa hapa bolatti. ular pes awazda kusurliship tang atquzghan idi.
yolgha ciqish kuni ettigende turghan Rabiye hoshna balilarning derwazisini bir-birlep qeqip ciqti.u burun dostliri bilen birge oynighan her bir yerlergice yugurup berip, yerge tashlanatti we bu suyumluk tupraqni yumran qolliri bilen silaytti. u birde mektepke yugurep, ozi olturghan orunduqni silaytti. uning qayaqlardidur yugrep yurginini korgen hedisi Hejermu uninggha yitishti. ular ozliri soygen bu tupraqni birge ziyaret qilmaqta idi. ualr burun derya boyida kir-qatlar yughan qirghaqlar bilenmu hoshlishatti. Rabiyening bu yerdin ayrilghusi yoq! u altayda qelishni ming merre arzu qilatti! lekin uning anisi : jenim quzam, sining bu yerde qelishing buyruqqa qarshi ciqqanliq bolidu, bu dadanggha bala-qaza tepip biridighan ish,dep yalwiretti.
yuk mashinisi hoyla aldigha kelip tohtidi. Qadirhan we bir qance yeqin-yuruq hoshnilar birlikte Mashinigha yuk-taqlarni besishqa bashlidi. bir terepke yuk-taq besilip,bir terepke olargha orun teyyarlandi. ularning anisi bolsa, korpe, edyallarni selip ballargha yumshaq tushek hazirlaytti. yurek qetidin urghup ciqiwatqan soygu icide Qadirhan yette yashtiki eng kicik qizi Helcemni beshdin igiz kotirip hawagha atti we baghrigha mehkem besip qucaqlap, uning anarning danisidek qizil mngzige toymay suyetti. uningdin keyin onsekkiz yashliq otturanji qizi Hejerni yenigha tartti. uningdin keyin qatarisigha onbir yashtiki qizi Arzugulni,on yashliq oghli Memetni we Rabiyeni, ballirining hemmisini qucaqlidi. Rabiyening pishanisige suyup:
ballirim men silerni awal hodagha tapshurdum. andin anagnlarning ghemhorliqigha.qizim Rabiye anangni we ukilliriningni sang tapshurdum! bek epsuski, men silerge dadiliq mihrimni korsitelmidim.Rabiye men utinip qalay qizim, apangni yighlatma!apangning kozidin bir tamcimu yash aqmisun! dep, wesiyet qildi. shutapta Rabiye hayatida tunja qetim ozini bu ailide muhim kishi ikenligini his qilip ozidin pehirlinetti. cunki u dadisining ailidiki rolini ustige eliwatqanlighini bilgen idi.
ayrilish minutliri yeqinlap kelmkte! ular hemmisi bir birige yeqin qstiliship turushti.we ular ozlirining ana mehellisige toymay qarashti.Qadirhan Repiqisining murisige qolini qoyudi. uning repiqisi uncerep yighlashqa temshiliwidi, Qadirhan uninggha jasaret berdi. u etilip ciqiwatqan koz-yeshini icige yutiwatti.Qadirhan yene bashtin hemmisi bir-birlep baghrigha besip ciqti. Hejer anisini shuncilik mehkem qucaqlighan idiki bular hergizmu ajrimaydighandek yepishqan idi. hoylida eng ahirqi qetim hoshlashqili kelgen hoshnlar kutetti. beziliri uruk qeqi, beziliri qetiq-qaymaq,nan -toghac , ishqilip ular oz kongullirini elip kelishken idi. Rabiyening anisi bolsa hoshnilarning herbirige utunup: qadirhangha yahshi qarap qoyung! deytti. nimishkidur kishiler tiniq sudek jim idi. ularda artuq qayghu- hesret korulmeytti. ihtimal, bundaq oz dostliridin ayrilish dehsheti daim degudek korulup turghancqa ular kunup qalghandur! ihtimal, kim blidu ete yene birining beshigha bundaq dehshetning kilishini! ular belkim oz qayghusi bilen bent blghandur!
balilar yazning issiq kunliri bolishigha qarimay, qelin popayka kiyiship uning ustige jilitkimu kiyiwelishqan idi. ularnig anisi bolsa, uzundin biri kongulsizlikler tupeyli keymigen kiyimlirini kiygen idi. urume caclirini arqisigha bantlap, beshigha gulluk shaye yaghliqini cigishi, ara pashnilik yazluq ayighi, yazliq sarja peltisu, shu tapta u heytliq kiyiinip, heytliq yasanghan idi. belkim u, bu zulumlargha bash egmey qarshiliqini korsitiwatqandur! belki u, icidin etilip ciqiwatqan koz-yashlirini bashqilargha korsetmeslik ucun tirishiwatqandur!
Ah!!! huda! .... mashinining maturi heriketlenmekte! Hejer warqirap mashinining arqisidin yugurmekte! yaq! ketmenglar! yaq! bizni tashlap ketmegnlar! u tashliq, igiz-pes yadang yollarda mashinining arqisidin egiship yuguretti. lekin mashina uni barghance yiraqta qaldurmaqta. u yoldin kotirilgen cang tuzan icide kozdin ghayip bolmaqta idi. ( shu namliq kitap 54.55.56.57.we 58 . betler .10 dawami bar)
*****************
men kitapning bu bolimige kelgende oz beshimdin otken, ailiwi ayrilish, surgun bolush, qacqunluq ,seghinish qatarliq baliliq otmushlirimni ikranda korgendek eslep ottken idim. ozemni tutalmay qance kunlep koz yeshi qilghan idim.bugun bu bulumni yene koz-yeshi icide ahirlashturdum. bundin artuq bir nerse yezishqa juritim qalmidi.
" adem balisi qehriman bolishi mumkin, kucluk serkerde bolishi mumkin, lekin otmushini, ozini ontush kecurgusiz jinayettur! "( Cinggiz Aytmatov. Manqurt romanidin)
bu yerde Animiz we Siyasi Rehbirimiz Qehriman Rabiye Qadir hanimgha yene bir qetim ceksiz hormitimni sunimen! u oz kecmishini, Millitining azap oqubetlik otmushini putun dunyagha soretlep korsitip berdi. u Milletke ulge yaritip berdi.
Abdurehimjan
22.07.07
Munchen
Die Himmels sturmerin( Kokni zilzilige salghan ayal)
Rabiye Kadeer chinas staatsfeindin Nr.1
( Rabiye Qadir hitay dolitining .1 nomurluq dushmini)
1961.yil Iyun ayliri idi.Qadir han ailisigimu "ailiwi parcilinish- surgun bolush" buyrighi keldi. yol teyyarlighi qilish ucun hokumet bergen tort heptilik suruk ahirlashqan id. Qadirhan aile ezalirini ash hana oyge toplap wesiyet qilmaqta:
"biz hergizmu normallighimizni yoqatmaslighimiz kerek, qayghurup ozimizni parakende qilmaslighimiz kerek!"
lekin shu tapta uning ungi ocken, yuzliri tatrip, be eyni tamdekla bolup qalghan, uning yanaqliri poltiyip ciqipla qalghan idi.u ahirqi kungice amal izdigen bolsimu, bu pajiedin qutulushqa imkan tapalmighan idi. shu an u teqdirge ten birip, ayrilish saetlirini kutetti. u Kommunistlarning bayliqni musadire qilish herikitidin komukte saqlap qalghan bir yerim kilo altundin, barmaq conglighida ottuz dane altun parcisini Repiqisege tapshurdi. we Rabiyege Altunning supitini qandaq tekshurushni kerekligini korsetti.
shundaq qilip ular yol teyyarlighini jiddi tutmaqta. barliq yol hirajiti, mashina kirasi qatarliq ishlarni ozliri orunlashturush kerek. Rabiyening anisi yotqan-korpe,kiyim- kecek qatarliq nersilerni teyyarlimaqta. Rabiyemu ozi qilalighudek ishlar bilen meshghul. cong-kicik bolup on halta we iki taghar yimeklik, bir halta talqan, bir taghar qurutqan nan, bir qance kora gosh qorimisi, seriq may qatarliq yol ozuqlighi we surgundiki menzilde jan saqlash meblighi teyyarlandi.
ular lazimliq kiyim-keceklerni qacilap bolghandin keyin, qalghan nurghun kiyimlerni mehellidiki kishilerge tarqitip biriwetti. ayighi uzulmey hoshlishish ucun keliwatqan yurt ehlige:
biz yerim yil icidila qaytip kelimiz,deytti Rabiyening anisi jezim qilip.emma Qadirhan Altayda qalatti. shunga u " men bu oydin hic yerge ketmeymen, eger ular meni olturgen halettimu mushu oyde olimen, nawada qaytip kilelisenglar bu oyde birge hayat kecurimiz,"deytti okunush ilkide. u repiqisi bilen uzun mungdashti- jenupqa barghandin keyin qandaq qilish, balilargha qandaq qarash,ishqilip janni qandaq saqlap qelish heqqide uzun-uzun sozleytti.u uzun qalmay ailisini jenuptin coqum yotkep kilidighanlighi toghrisida wede qilatti. Hejer Qadirhan bilen birge altayda qqalidighan boldi. cunki u Altay tibbi mektepte oqughuci bolghini uning altay girajdani bolushqa sewep bolghan idi. hejer ayrilish kunliri yeqinshilip kiliwatqan bir kecisi Rabiye bilen mungdiship tang atquzghan idi. u ozi "qan tamcilap turghan yurek"ning nusqisini cushurup keshtiligen "yadikar"yaldamisi qol yaghliq bilen , keshtiligen bir jup peleyni Rabiyege yolluq tutti hemde Rabiyedin qsem bilen uning hayatida hergizmu Kommunist partiysige eza bolup qalmaslighi heqqide wede aldi.u tekrar-tekrar deytti: jenim singlim, bizning bu ayrilishimizgha kommunistlar sewepci, kommunistlar herqacan jawapkar. bu hede singillar awlqidek bundaq temilar ustide unluk paranglishalmaytti. cunki ularning dadisi bilip qalsa hapa bolatti. ular pes awazda kusurliship tang atquzghan idi.
yolgha ciqish kuni ettigende turghan Rabiye hoshna balilarning derwazisini bir-birlep qeqip ciqti.u burun dostliri bilen birge oynighan her bir yerlergice yugurup berip, yerge tashlanatti we bu suyumluk tupraqni yumran qolliri bilen silaytti. u birde mektepke yugurep, ozi olturghan orunduqni silaytti. uning qayaqlardidur yugrep yurginini korgen hedisi Hejermu uninggha yitishti. ular ozliri soygen bu tupraqni birge ziyaret qilmaqta idi. ualr burun derya boyida kir-qatlar yughan qirghaqlar bilenmu hoshlishatti. Rabiyening bu yerdin ayrilghusi yoq! u altayda qelishni ming merre arzu qilatti! lekin uning anisi : jenim quzam, sining bu yerde qelishing buyruqqa qarshi ciqqanliq bolidu, bu dadanggha bala-qaza tepip biridighan ish,dep yalwiretti.
yuk mashinisi hoyla aldigha kelip tohtidi. Qadirhan we bir qance yeqin-yuruq hoshnilar birlikte Mashinigha yuk-taqlarni besishqa bashlidi. bir terepke yuk-taq besilip,bir terepke olargha orun teyyarlandi. ularning anisi bolsa, korpe, edyallarni selip ballargha yumshaq tushek hazirlaytti. yurek qetidin urghup ciqiwatqan soygu icide Qadirhan yette yashtiki eng kicik qizi Helcemni beshdin igiz kotirip hawagha atti we baghrigha mehkem besip qucaqlap, uning anarning danisidek qizil mngzige toymay suyetti. uningdin keyin onsekkiz yashliq otturanji qizi Hejerni yenigha tartti. uningdin keyin qatarisigha onbir yashtiki qizi Arzugulni,on yashliq oghli Memetni we Rabiyeni, ballirining hemmisini qucaqlidi. Rabiyening pishanisige suyup:
ballirim men silerni awal hodagha tapshurdum. andin anagnlarning ghemhorliqigha.qizim Rabiye anangni we ukilliriningni sang tapshurdum! bek epsuski, men silerge dadiliq mihrimni korsitelmidim.Rabiye men utinip qalay qizim, apangni yighlatma!apangning kozidin bir tamcimu yash aqmisun! dep, wesiyet qildi. shutapta Rabiye hayatida tunja qetim ozini bu ailide muhim kishi ikenligini his qilip ozidin pehirlinetti. cunki u dadisining ailidiki rolini ustige eliwatqanlighini bilgen idi.
ayrilish minutliri yeqinlap kelmkte! ular hemmisi bir birige yeqin qstiliship turushti.we ular ozlirining ana mehellisige toymay qarashti.Qadirhan Repiqisining murisige qolini qoyudi. uning repiqisi uncerep yighlashqa temshiliwidi, Qadirhan uninggha jasaret berdi. u etilip ciqiwatqan koz-yeshini icige yutiwatti.Qadirhan yene bashtin hemmisi bir-birlep baghrigha besip ciqti. Hejer anisini shuncilik mehkem qucaqlighan idiki bular hergizmu ajrimaydighandek yepishqan idi. hoylida eng ahirqi qetim hoshlashqili kelgen hoshnlar kutetti. beziliri uruk qeqi, beziliri qetiq-qaymaq,nan -toghac , ishqilip ular oz kongullirini elip kelishken idi. Rabiyening anisi bolsa hoshnilarning herbirige utunup: qadirhangha yahshi qarap qoyung! deytti. nimishkidur kishiler tiniq sudek jim idi. ularda artuq qayghu- hesret korulmeytti. ihtimal, bundaq oz dostliridin ayrilish dehsheti daim degudek korulup turghancqa ular kunup qalghandur! ihtimal, kim blidu ete yene birining beshigha bundaq dehshetning kilishini! ular belkim oz qayghusi bilen bent blghandur!
balilar yazning issiq kunliri bolishigha qarimay, qelin popayka kiyiship uning ustige jilitkimu kiyiwelishqan idi. ularnig anisi bolsa, uzundin biri kongulsizlikler tupeyli keymigen kiyimlirini kiygen idi. urume caclirini arqisigha bantlap, beshigha gulluk shaye yaghliqini cigishi, ara pashnilik yazluq ayighi, yazliq sarja peltisu, shu tapta u heytliq kiyiinip, heytliq yasanghan idi. belkim u, bu zulumlargha bash egmey qarshiliqini korsitiwatqandur! belki u, icidin etilip ciqiwatqan koz-yashlirini bashqilargha korsetmeslik ucun tirishiwatqandur!
Ah!!! huda! .... mashinining maturi heriketlenmekte! Hejer warqirap mashinining arqisidin yugurmekte! yaq! ketmenglar! yaq! bizni tashlap ketmegnlar! u tashliq, igiz-pes yadang yollarda mashinining arqisidin egiship yuguretti. lekin mashina uni barghance yiraqta qaldurmaqta. u yoldin kotirilgen cang tuzan icide kozdin ghayip bolmaqta idi. ( shu namliq kitap 54.55.56.57.we 58 . betler .10 dawami bar)
*****************
men kitapning bu bolimige kelgende oz beshimdin otken, ailiwi ayrilish, surgun bolush, qacqunluq ,seghinish qatarliq baliliq otmushlirimni ikranda korgendek eslep ottken idim. ozemni tutalmay qance kunlep koz yeshi qilghan idim.bugun bu bulumni yene koz-yeshi icide ahirlashturdum. bundin artuq bir nerse yezishqa juritim qalmidi.
" adem balisi qehriman bolishi mumkin, kucluk serkerde bolishi mumkin, lekin otmushini, ozini ontush kecurgusiz jinayettur! "( Cinggiz Aytmatov. Manqurt romanidin)
bu yerde Animiz we Siyasi Rehbirimiz Qehriman Rabiye Qadir hanimgha yene bir qetim ceksiz hormitimni sunimen! u oz kecmishini, Millitining azap oqubetlik otmushini putun dunyagha soretlep korsitip berdi. u Milletke ulge yaritip berdi.
Abdurehimjan
22.07.07
Munchen